Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
verschillende subgroepen beschreven worden. In de failure analyse van EORTC en DBCG trials werden
alleen de geïsoleerde locoregionale recidieven beoordeeld [van Tienhoven, 1999]. Sommige studies gaan
alleen over lokale (mamma) recidieven, of zelfs alleen over operabele mammarecidieven [Fourquet, 1989;
Fowble 1990; Abner, 1993].
De algemene tendens is om te kiezen voor een intensieve locoregionale behandeling met curatieve opzet.
Afhankelijk van genoemde prognostische factoren lijkt hierbij voor behandeling van geïsoleerde
locoregionale recidieven een vijfjaars locoregionale controle van 60-70% en een vijfjaars overleving tussen
40 en 65% haalbaar [Clemons, 2001; van Tienhoven; 1999, Voogd, 2005].
Lokale behandeling van het lokaal recidief na mastectomie
Literatuurbespreking:
Hoewel sommige auteurs bij lokaal recidief na mastectomie alleen hoog gedoseerde radiotherapie geven
[Aberizk, 1986; Jager, 1998; Deutsch, 1986; His, 1998], is in de meeste series één of andere vorm van
chirurgie voorafgegaan aan radiotherapie [Voogd, 2001; van Tienhoven, 1999; Mendenhall, 1988;
Schwaibold, 1991; van der Sangen, 2003; Mora, 1996; Kamby, 1997; Willner, 1997; Nielsen, 2006].
Hiermee wordt een betere lokale controle bereikt [Schwaibold, 1991; Kurtz, 1989; Nielsen, 2006].
Verschillen in uitkomsten van deze retrospectieve studies moeten voorzichtig worden geïnterpreteerd, door
verschillen in patiëntenpopulaties, in uitgevoerde therapie en therapietechnieken. Bovendien blijkt in
20-40% van de gevallen het lokale recidief niet resectabel [Voogd, 2001; van Tienhoven, 1999;
Schwaibold, 1991]. Zo vroeg mogelijke detectie van het lokale recidief, zo mogelijk volledige chirurgische
verwijdering en hoog gedoseerde radiotherapie op het gehele mastectomiegebied lijkt de beste
behandelingsresultaten te geven. Met hoog gedoseerde radiotherapie wordt hier bedoeld: in geval van
microscopisch complete excisie (R0) een dosis, equivalent aan 50 Gy in 5 weken, bij niet complete (R1 of
R2) of géén excisie gevolgd door een boost.
Indien een geïsoleerd lokaal recidief optreedt in het litteken of regionaal in een voorheen bestraald gebied
is hoog gedoseerde radiotherapie niet mogelijk. In dat geval is laag gedoseerde herbestraling met
hyperthermie de behandeling van keuze [Vernon, 1996; Jones, 2005; Kapp, 1992; van der Zee, 1999;
Hehr, 2001; Zagar, 2010]. Hiermee werd in een vijftal gerandomiseerde trials een significant betere lokale
controle bereikt dan met herbestraling alleen [Vernon, 1996]. Een latere gerandomiseerde trial voor
oppervlakkige tumoren bevestigde dit [Jones 2005]. Ook voor deze situatie geldt dat de hoeveelheid tumor
een belangrijke prognostische factor is. Er zijn aanwijzingen dat ook in deze situatie een betere lokale
controle mogelijk is als het recidief eerst chirurgisch verwijderd wordt [Kapp, 1992; van der Zee, 1999;
Hehr, 2001; Oldenborg, 2010].
Lokale behandeling van het lokaal recidief na MST
Literatuurbespreking:
De meeste literatuur over lokale recidieven na MST gaat over recidieven in de mamma [Fisher, 1991;
Whelan, 1994; Elkhuizen, 2001; van der Sangen, 2006; Kurtz, 1989; Fourquet, 1989; Osborne, 1994;
Haffty, 1991; Fowble, 1990; Abner, 1993; Dalberg, 1998; Galper, 2005; Osteen, 1994; Salvadori, 1999]. De
meeste auteurs adviseren salvage mastectomie als behandeling van keuze, hoewel sommigen in een
geselecteerde groep ook lokale reëxcisie mogelijk achten, of zelfs herbestraling [Osteen, 1994; Salvadori,
1999; Mullen, 1997]. Galper (2005) vond in een serie van 341 patiënten met een mammarecidief een
significant slechtere ziektevrije en overall overleving voor de 27 patiënten wier recidief nogmaals met
lumpectomie en radiotherapie was behandeld. Ook hier geldt dat de meeste series selecteren, zodat
vergelijking van resultaten erg lastig is. Ook na MST is een deel (18-27%) van de lokale recidieven niet
operabel [van Tienhoven, 1999; Salvadori, 1999; Mullen, 1997]. In die gevallen wordt herbestraling met
hyperthermie geadviseerd, tenzij een hoge dosis radiotherapie (50 Gy op de gehele mamma met boost)
mogelijk is.
Indien de salvage mastectomie niet radicaal is, of andere hoogrisico kenmerken bestaan zoals
lymphangitis cutis, kan ook aanvullende herbestraling plus hyperthermie worden overwogen [Kapp, 1992;
van der Zee, 1999; Hehr, 2001; Oldenborg, 2010].
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 138