Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

2005; Chuo, 2003], maar dit is aan het veranderen bij palpabele afwijkingen die niet verdacht zijn voor
maligniteit. Er is een toenemend aantal studies, waarin de negatief voorspellende waarde van een negatief
mammogram en een negatief echogram zó hoog is, dat aanvullende punctie niet (meer) geïndiceerd wordt
gevonden.
In vier studies, waarin een follow-up termijn van ten minste 2 jaar in acht werd genomen, varieerde de
negatief voorspellende waarde van 97,3-100% [Dennis, 2001; Moy, 2002; Shetty, 2002; Soo, 2003].
Echografie heeft ook een hoge negatief voorspellende waarde als exclusief aanvullend diagnosticum bij
palpabele afwijkingen die niet verdacht zijn voor maligniteit [Cid, 2004; Whitehouse, 2001]. De auteurs van
bovengenoemde studies, ook zij die een positief voorspellende waarde van 100% bereikten blijven zich
evenwel bewust van het gevaar van een vertraging bij de diagnose van een ten onrechte gemist carcinoom
en bevelen in vrijwel alle studies ook klinische nazorg aan.
De verbetering van de beeldkwaliteit van hoge resolutie echografie heeft geleid tot een aantal studies naar
de waarde van echografie bij microkalk. Ondanks het feit, dat met name polymorfe, maligne microkalk kan
worden herkend, heeft dit geen meerwaarde in het diagnostische proces [Gufler, 2000; Yang, 2004].
Conclusies:
Niveau 1
Niveau 1
De prevalentie van maligniteit bij palpabele afwijkingen is hoog, gemiddeld 9-11%. Deze
prevalentie is afhankelijk van de leeftijd.
De sensitiviteit van de mammografie neemt toe met de leeftijd en de aanwezigheid van oude
foto’s.
A1 Kerlikowske 2003
A2 Barlow 2002
Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
De negatief voorspellende waarde van een normaal mammogram en echogram bij een klinisch
onverdachte palpabele afwijking is hoog: 97,3–100%.
A1 Kerlikowske 2003
A2 Dennis 2001, Moy 2002, Shetty 2002, Soo 2003
Overwegingen:
Het mammografisch onderzoek bij symptomatische patiënten moet ten minste bestaan uit opnamen in
twee richtingen, craniocaudaal en medio-latero-oblique, zo nodig aangevuld met lokale
compressieopnamen of vergrotingsopnamen van het symptomatische gebied. De identificatie van de
afwijking kan worden vergemakkelijkt door opnamen met (loodkorrel) markering. De indicaties hiervoor
worden gesteld door de radioloog.
Aanvullend echografisch onderzoek dient direct aansluitend aan het mammogram te worden uitgevoerd.
Het moet worden uitgevoerd door een radioloog, die ook kennis heeft genomen van de bevindingen op
mammografie. Het symptomatische gebied dient te worden onderzocht in twee richtingen. In het gebied
rondom de mamilla levert het scanvlak radiair ten opzichte van de tepel vaak aanvullende informatie op. De
transducerpositie moet aangegeven worden op de afbeelding.
Echografie is het onderzoek van eerste keuze bij vrouwen jonger dan 30 jaar, maar ook bij symptomatische
vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven. De reden hiervoor is het dense klierweefsel, niet de
stralingsbelasting. Als er een mammografie-indicatie is, dient deze aansluitend uitgevoerd te worden.
Screeningsonderzoeken kunnen bij deze groep vrouwen beter worden uitgesteld tot enkele maanden na de
partus of beëindiging borstvoeding.
Additionele technieken, zoals kleurenDoppler, contrastechografie en elastografie hebben bij kleine groepen
een meerwaarde, waarbij de operator-dependency echter van groot belang is. Dat deze ontwikkelingen niet
op grote schaal geïmplementeerd worden heeft ook te maken met de lage drempel om een biopsie te
verrichten.
De communicatie tussen de radioloog en de vrouw dient te verlopen zoals beschreven in de WGBO: de
WGBO verplicht de radioloog als hulpverlener de vrouw informatie te verschaffen over de resultaten van
het onderzoek, maar hij hoeft geen directe en definitieve uitslag te geven (Burgerlijk Wetboek, 1994). De
radioloog kan de uitslag in algemene termen geven; in geval van slecht nieuws kan hij aangeven dat de
aanvragende arts de vrouw nader zal inlichten, aangezien deze een beter overzicht heeft van alle
gegevens.
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 33