Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

De bepalingen worden uitgevoerd op een representatieve doorsnede door tumor, met daarnaast zo
mogelijk enig pre-existent mammaweefsel, in formaline gefixeerd en in paraffine ingebed. De bepaling van
de status van ER, PR, en HER2 dient aan specifieke eisen te voldoen, zowel wat betreft de
pre-analytische, de analytische en postanalytische factoren. De details hiervan vallen buiten het bestek van
deze richtlijn.
ER en PR bepaling
Methode van scoren
• het percentage tumorcellen met kernaankleuring wordt geschat in tientallen procenten; de
intensiteit wordt niet in de scoringsmethode betrokken
• Als het percentage 10% of groter is wordt gesproken van een positieve ER of PR. ASCO adviseert
een drempel van 1% maar daarvoor is weinig evidence.
• ndien de ER of PR status van de tumor negatief is, moet gezocht worden naar aankleuring van het
normale epitheel van de lobjes en ducten rond de tumor. Indien een deel van de cellen hierin
aankleurt, kan de uitslag ER of PR negatief worden afgegeven; indien geen normale lobjes
aankleuren, dient de kleuring herhaald te worden, eventueel op een ander blokje.
Kwaliteitscontrole en validatie van de techniek
• er dient een schriftelijk uitgewerkt protocol voor het uitvoeren van de kleuring te zijn, dat iedere
keer gevolgd wordt
• bij elke kleuring moet een (bij voorkeur zwak) positieve controle worden meegenomen; indien de
positieve controle negatief is of zwakker dan gebruikelijk, dient de kleuring herhaald te worden
• er moet worden deelgenomen aan externe audits om een voldoende kwaliteit van de
kleuringstechniek aan te tonen; de SKML, NordiQC, en de UK-Neqas verzorgen hiervoor
rondzendingen.
HER2 bepaling
Er zijn aanwijzingen dat de intensiteit van kleuring achteruit gaat als een coupe langer geleden gesneden
is; om die reden moet de kleuring plaatsvinden binnen 2 maanden nadat een paraffinecoupe gesneden is.
Er kan voor worden gekozen als eerste in situ hybridisatie voor HER2 te verrichten, zij het dat net als bij
immunohistochemie voor HER2 foutpositieve bevindingen zijn gerapporteerd tot 12% [Perez, 2006].
Immunohistochemie
Methode van scoren
Alleen membraneuze kleuring van invasief groeiende tumorcellen moet als positief worden beoordeeld (in
sommige gevallen is er cytoplasmatische aankleuring; deze moet niet worden meegewogen in de score).
Er is een scoringssysteem ontwikkeld dat de kleuring categoriseert als 0, 1+, 2+ of 3+; dit systeem moet
gevolgd worden.
• 0: minder dan 10% van de tumorcellen kleurt aan
• 1+: meer dan 10% van de tumorcellen kleurt aan, waarbij er geen circumferentiële aankleuring is
van alle tumorcellen en de kleurlingsintensiteit zwak is
• 2+: meer dan 10% van de tumorcellen toont circumferentiële aankleuring van de tumorcellen,
waarbij de intensiteit van de kleuring als niet meer dan matig wordt beoordeeld
• 3+: meer dan 30% van de tumorcellen kleurt circumferentieel membraneus aan, waarbij de
intensiteit wordt beoordeeld als sterk.
Het gebied van de tumor met de sterkste aankleuring bepaalt de score. In tumoren zonder amplificatie is er
een normale expressie van HER2 aanwezig; meestal is deze expressie te laag om aan te kunnen tonen.
Indien de normale lobjes membraneuze aankleuring vertonen, is de intensiteit van de gehele kleuring te
sterk en kan het resultaat niet betrouwbaar worden beoordeeld.
Kwaliteitscontrole en validatie van de techniek
Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
• er dient een schriftelijk uitgewerkt protocol voor het uitvoeren van de kleuring te zijn, dat iedere
keer gevolgd wordt.
• bij elke kleuring moet een combicoupe van een negatieve, een 1+ en 3+ controle worden
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 93