Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

Screening
Literatuurbespreking:
Screening kan worden uitgevoerd met borstzelfonderzoek, klinisch borstonderzoek, mammografie,
echografie of MRI. Wil screening doelmatig zijn, dan moet ten minste aan de volgende voorwaarden zijn
voldaan:
• De tumor moet voldoende vaak voorkomen in de te onderzoeken populatie.
• De kans dat met de screeningsmethode een carcinoom wordt gevonden moet voldoende groot zijn
(voldoende hoge prevalentie). Het aantal foutpositieve en foutnegatieve resultaten moet zoveel
mogelijk beperkt worden (hoge sensitiviteit en specificiteit).
• De kans dat vroege behandeling van een met screening gevonden tumor de prognose verbetert,
moet voldoende groot zijn.
Screeningsmiddelen
Literatuurbespreking:
Dit hoofdstuk is onderverdeeld in de onderdelen:
• Periodiek borstzelfonderzoek
• Klinisch borstonderzoek
• Screening met behulp van mammografie
• Screening met behulp van echografie
• Screening met behulp van MRI
Periodiek borstzelfonderzoek
Aanbevelingen:
Periodiek borstzelfonderzoek wordt niet aanbevolen als methode om sterfte aan mammacarcinoom te
verminderen.
Verzoeken om voorlichting en uitleg met betrekking tot borstzelfonderzoek en met betrekking tot zelf
gevoelde knobbels dienen steeds te worden gehonoreerd. Bij jonge vrouwen is het wegnemen van
ongerustheid van groot belang.
Steeds moet worden overwogen of een door de vrouw zelf gevoelde palpabele afwijking in aanmerking
komt voor beeldvorming of verwijzing naar een mammapoli.
Literatuurbespreking:
In 4 systematische reviews wordt screening met behulp van periodiek borstzelfonderzoek beoordeeld
[Kösters, 2003; Weiss, 2003; Elmore, 2005; Nelson, 2009]. Daarnaast zijn er zowel prospectieve als
retrospectieve cohortonderzoeken waarin vergeleken wordt tussen het wel/niet verrichten van periodiek
borstzelfonderzoek als screeningsmiddel en waarin vergeleken wordt tussen carcinomen die wel/niet door
de vrouw zelf gevonden waren.
Met periodiek borstzelfonderzoek kan de vrouw presymptomatische mammacarcinoom op het spoor
komen. Echter, het leidt niet tot mortaliteitsreductie. Uit de Cochrane review van Kösters (2003) na analyse
van de resultaten van 2 grote RCT’s uit St. Petersburg, Rusland en Shanghai, waarin groepen vrouwen zijn
vergeleken die intensief waren geïnstrueerd periodiek borstzelfonderzoek te doen in vergelijking met een
groep vrouwen die dat niet werd geadviseerd komt naar voren, dat de gemiddelde tumorgrootte gelijk is,
evenals de sterfte aan mammacarcinoom. De vrouwen die aan periodiek borstzelfonderzoek doen hebben
een grotere kans om een onnodige borstoperatie te ondergaan voor een goedaardige aandoening. Dit
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 5