Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

estralingsschema. Een combinatie van hyperthermie en lokale radiotherapie kan overwogen worden bij
patiënten die al eerder tot een hoge dosis bestraald zijn [Zagar, 2010].
Tumorinfiltratie van de plexus brachialis
Tumorinfiltratie van de plexus brachialis is meestal het gevolg van periclaviculaire lymfkliermetastasering.
Vroegtijdige diagnostiek is van belang om ernstige, chronische pijnklachten en neurologische uitval met
verlies van arm/schouderfunctie te voorkomen. Hooggedoseerde radiotherapie biedt een deel van de
patiënten goede palliatie van de pijn en voorkomt (verdere) neurologische uitval.
Orbita- en intraoculaire metastasen
Zowel metastasen in de orbita als in de choroidea vormen een indicatie voor radiotherapie. Deze
behandeling heeft een gunstige invloed op de ptosis en oogbolbewegingen en leidt bij de meeste patiënten
tot afname van pijnklachten, tot behoud of zelfs herstel van de visus [Wiegel, 2002]. Afhankelijk van de
ernst en progressie van de klachten is er een spoedindicatie.
Conclusies:
Niveau 1
Niveau 1
Niveau
1
Niveau
1
Radiotherapie is effectief ter palliatie van pijnklachten veroorzaakt door skeletmetastasen.
A2 Chow 2007, van der Linden 2006, van der Linden 2004, Sze 2004
Een eenmalige dosis van 8 Gy en 6x4 Gy resulteert bij het merendeel van de patiënten in
eenzelfde en aanzienlijke afname van de pijn.
A2 van der Linden 2006, Sze 2004
Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
Neurologische verschijnselen die duiden op epidurale myelum/caudacompressie zijn een
spoedindicatie voor dexamethason en radiotherapie.
Bij patiënten met een goede prognose en conditie, beperkte wervelmetastasering en
ziekteactiviteit elders, en een leeftijd < 65 jaar heeft primair neurochirurgisch/ orthopedisch
ingrijpen de voorkeur.
Radiotherapie kan in veel gevallen verdere neurologische uitval als gevolg van epidurale
myelum/caudacompressie voorkomen en leiden tot functioneel herstel.
A2 Patchell 2005, Chi 2009, Maranzano 2009
B Rades 2002, Rades 2006, Rades 2010
Radiotherapie kan verdere neurologische uitval als gevolg van hersenmetastasering voorkomen,
leiden tot functioneel herstel en tot een beperkte toename van de overleving.
A2 Koch 2011, Chang 2009
B Bezjak 2002, Verhagen 2006, Sperduto 2010
Behandeling van specifieke problemen
Literatuurbespreking:
Door de sterk verbeterde behandeling van het mammacarcinoom en van de metastasen is de
levensverwachting van patiënten met een mammacarcinoom toegenomen. De behandelingen en de
symptomen van voortgeschreden ziekte hebben tot gevolg, dat er sprake kan zijn van een breed scala aan
niet-tumorspecifieke klachten. Via www.pallialine.nl - de database met richtlijnen voor de palliatieve zorg
van het IKNL - is een uitgebreide set van landelijk opgestelde multidisciplinaire richtlijnen te vinden. Zowel
richtlijnen op symptoomgebied, levenseinde, als overige richtlijnen voor de palliatieve zorg zijn op Pallialine
te vinden. Behandeling van veelvoorkomende specifieke problemen zijn bijvoorbeeld:
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 154