Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
Zowel partners als kinderen die aangeven last te hebben van klinisch verhoogde problematiek zouden
voordeel kunnen hebben van een psychologische interventie. Deze interventie kan individueel, echtpaar of
systeem-/gezinsgericht zijn [Pitceathly, 2003; Hagedoorn, 2007; Visser, 2004; Huizinga, 2005; Gazendam,
2011]
De meest effectieve component van de groepsinterventies bleek het informatieve en educatieve aspect te
zijn [Helgeson, 2000]. Daarom werd voor de MaZorg studie een educatie groepsprogramma samengesteld,
waarin de volgende aspecten besproken werden:
• de normale gevolgen van de diagnose en behandeling
• coping strategieën
• symptomen waar patiënten zelf op kunnen letten
• bij wie ze terecht kunnen bij eventuele problemen.
Een economische evaluatie van de MaZorg studie toonde aan dat de telefonische controle in combinatie
met een educatief groepsprogramma < 3 maanden na het einde van de behandeling een kosteneffectieve
strategie was, vergeleken met telefonische controles zonder het groepsprogramma, of poliklinische
controles met of zonder het groepsprogramma. Dit gold voor alle patiënten, die in opzet curatief behandeld
waren [Kimman, 2010; Kimman 2011 (1)(2).
Oncologische revalidatie
Naast begeleiding door de verpleegkundig specialisten en informatieve groepsprogramma’s, is
oncologische revalidatie effectief gebleken in het reduceren van en omgaan met restklachten. Het meeste
onderzoek naar deze revalidatie betreft patiënten met een mammacarcinoom. Oncologische revalidatie
wordt in de betreffende richtlijn omschreven op basis van de definitie van het College van
Zorgverzekeringen: zorg die gericht is op de functionele, fysieke, psychische en sociale problemen
verbonden met kanker, inclusief nazorg en revalidatie. Zie voor meer informatie de richtlijn Oncologische
revalidatie op www.oncoline.nl/oncologische-revalidatie [IKNL, 2011].
Lotgenotencontact
Het effect van niet-professioneel geleide steungroepen is slechts in enkele studies onderzocht. De redenen
voor mammacarcinoompatiënten om deel te nemen aan steungroepen is om meer te weten te komen van
lotgenoten over de ziekte, de behandeling en de gevolgen ervan in het dagelijks functioneren, emoties en
zorgen te delen, en te leren van de wijze waarop anderen zich aanpassen aan de ziekte [Samarel, 1997;
Helgeson, 1999]. Over de effectiviteit ervan in het bereiken van die doelen is geen zekere uitspraak te
doen. Mede gezien het belang van wederzijdse herkenning en erkenning van problemen en klachten, het
belang van sociale steun en de nadelige effecten van sociale isolatie verdient de laatste vorm stellig
aandacht.
Borstkankervereniging Nederland (BVN) en Stichting de Amazones zijn de belangrijkste steungroepen voor
patiënten met mammacarcinoom. Voor vrouwen met erfelijk mammacarcinoom is er de werkgroep erfelijke
borst-eierstokkanker (www.BRCA.nl). De BVN heeft Kwaliteitscriteria voor onderzoek en behandeling
vanuit patiëntenperspectief vastgelegd [BVN, 2003]. Met de Monitor borstkankerzorg combineert BVN
ervaringen van patiënten met informatie over het zorgaanbod van verschillende ziekenhuizen. Zij
ondersteunen hiermee patiënten in hun keuze voor het ziekenhuis van behandeling.
Stichting de Amazones richt zich op jonge vrouwen met mammacarcinoom. Zij geven specifieke informatie
voor deze patiëntengroep en bieden hen de mogelijkheid te zoeken naar lotgenoten met eenzelfde soort
diagnose of behandeltraject. Stichting Mammarosa heeft tot doel het geven van voorlichting over
mammacarcinoom aan allochtone vrouwen, en het bevorderen van de communicatie bij deze groep.
Werkhervatting
Het inzicht wint terrein dat werk voor de meeste mensen, naast een belasting, ook een belangrijke
stabiliserende factor in hun leven is en voor velen ook een bron van plezier en een vorm van zingeving aan
het bestaan [Blauwdruk Kanker en Werk, 2009 www.nvab-online.nl].
Leefstijladviezen
Leefstijl wordt gedefinieerd als: handelingen die men uitvoert om zijn/haar gezondheid te verbeteren/op peil
te houden door bijvoorbeeld regelmatig te bewegen en gezond te eten. Er is nog relatief weinig bekend
over de relatie tussen leefstijl en fysieke en psychosociale klachten in de periode na beëindiging van de
behandeling. De resultaten die bekend zijn lijken een prominentere rol aan leefstijl toe te kennen dan veelal
wordt aangenomen. Een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging blijken klachten van
vermoeidheid, angst en depressie te verminderen. Tevens verlaagt een gezonde leefstijl het risico op een
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 183