Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

langetermijn implicaties van langdurige remming van RANK-L onbekend zijn.
Men dient zich te realiseren dat de meeste van deze aanbevelingen in de doelgroep (patiënten met
mammacarcinoom) niet prospectief op effectiviteit zijn onderzocht.
Diagnostiek
De botmineraaldichtheid (Bone Mineral Density, BMD) wordt meestal gemeten door middel van Dual
Energy X-Ray Absorptiometry (DEXA) ter plaatse van de laagthoracale wervelkolom en/of de heup. Men
spreekt van osteopenie respectievelijk osteoporose indien de BMD, ongeacht de lokalisatie, > 1
respectievelijk > 2,5 SD lager is dan de gemiddelde BMD van jong volwassenen (T-score).
Het opsporen van wervelfracturen kan met gestandaardiseerde beeldvormende technieken van de laterale
wervelkolom.
Indicaties voor meting van de BMD
De richtlijn voor osteoporose en fractuurpreventie [CBO, 2010] geeft adviezen voor de indicatie voor het
verrichten van een bepaling van de BMD en voor therapeutische interventies, deze zijn uitgewerkt in de
aanbevelingen.
Indicaties voor therapie
De ASCO richtlijn voor vrouwen met primair mammacarcinoom [Hillner, 2003] adviseert behandeling met
bisfosfonaten bij een T-score van ≤ -2,5, ongeacht de aanwezigheid van fracturen, maar is bij T-scores van
-1 tot -2,5 veel terughoudender dan de richtlijn osteoporose en fractuurpreventie [CBO, 2010]. Er is voor
gekozen om de therapieadviezen van deze laatste richtlijn in de aanbevelingen op te nemen.
Duur van de behandeling met botresorptieremmers, controle en compliance.
In de richtlijn osteoporose en preventie van fracturen wordt een behandelduur van 1,5-5 jaar genoemd. Bij
de meeste vrouwen met mammacarcinoom werd de bisfosfonaat behandeling gedurende de periode van
adjuvante hormonale therapie voortgezet. Evaluatie van de BMD tijdens behandeling met bisfosfonaten
wordt in de osteoporoserichtlijn terughoudend geadviseerd, en dan om de 2 tot 3 jaar. Bijzondere aandacht
dient te worden geschonken aan de compliance van orale behandeling met bisfosfonaten. Deze bedroeg in
de fractuurstudies gemiddeld slechts 50% na 1-2 jaar [Kothawala, 2007]. Voor denosumab gelden
overeenkomstige adviezen.
Conclusies:
Niveau 1
Niveau 1
Niveau 1
HST verhoogt het risico op het ontstaan van mammacarcinoom bij gezonde
vrouwen. Voor patiënten na behandeling van mammacarcinoom geeft HST een
verhoogde kans op een recidief.
A2 Chlebowski 2003, Holmberg 2004, Kenemans 2009
Clonidine, gabapentine en bepaalde antidepressiva lijken effectief om de frequentie
en ernst van opvliegers te verminderen.
A1 Rada 2010
Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
Vroeg ingetreden menopauze, premenopauzaal gebruik van tamoxifen en
postmenopauzaal gebruik van aromataseremmers zijn risicofactoren voor het
optreden van osteoporose.
A2 Delmas 1997, Saarto 1997, Shapiro 2001, Greenspan 2007, Gnant 2008,
Coleman 2007, Perez 2006, Eastell 2006, Hershman2010, Forbes 2009, Rabaglio
2009
B Confavreux 2007
C Bruning 1990
Niveau 1 Bij alle vrouwen met een verhoogd risico op botverlies dient optimalisering van de
calcium en vitamine D inname te worden nagestreefd. Daarbij geldt tevens het
advies voor voldoende lichaamsbeweging.
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 180