Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

Zwangerschap en fertiliteit
Literatuurbespreking:
Ruim 5% van de vrouwen bij wie mammacarcinoom wordt geconstateerd is jonger dan 40 jaar
(www.kankerregistratie.nl). Door de maatschappelijke trend zwangerschap uit te stellen tot latere leeftijd
worden we steeds vaker geconfronteerd met mammacarcinoom optredend tijdens een zwangerschap of
met mammacarcinoom bij een jonge vrouw die nog kinderwens heeft.
Radiotherapie, chemotherapie, endocriene therapie kunnen alle invloed hebben op de fertiliteit.
Behandeling van mammacarcinoom tijdens/rond de zwangerschap is bij uitstek multidisciplinair, waarbij
naast het mammateam ook een perinatoloog en neonatoloog betrokken moeten zijn. Gezien de mogelijke
invloed van behandelingsmodaliteiten op niet alleen de aanstaande moeder, maar ook haar ongeboren
kind zijn specifieke maatregelen en een optimale afstemming nodig. Voor HST en anticonceptie na
mammacarcinoom, zie Nazorg en nacontrole.
Zwangerschap geassocieerd mammacarcinoom
Literatuurbespreking:
Onder zwangerschap geassocieerd mammacarcinoom (Pregnancy Associated Breast Cancer, PABC)
wordt verstaan mammacarcinoom optredend tijdens of in het eerste jaar na de zwangerschap. De
incidentie van het PABC wordt geschat op 0,2-3,8% van alle mammacarcinomen [Wallack, 1983] en het
treedt op in 1 op de 3.000–10.000 zwangerschappen [Pavlides, 2005; Ring, 2005; Sauders, 1993; Wallack,
1983]. PABC stelt patiënte en behandelaars voor een diagnostisch, therapeutisch en ethisch dilemma. Het
stellen van de diagnose wordt bemoeilijkt door de veranderingen in de mamma die ontstaan door de
zwangerschap en door de beperkingen in de diagnostische mogelijkheden, waardoor vertraging in het
vaststellen van de diagnose frequent voorkomt. Van oudsher wordt mammacarcinoom tijdens de periode
van zwangerschap of lactatie geassocieerd met een slechte prognose [Gemignani, 2000; Gwyn, 2001;
Haagensen, 1943; Keleher, 2001; Moore, 2000]. In een recente review naar aanleiding van een
internationale consensus meeting bleek dat onder PABC patiënten de frequentie van BRCA1/2 mutaties
bijna tweemaal zo hoog is (9 in plaats van 5%) Voorts komen hormoonreceptornegatieve en
HER2-positieve tumoren in deze populatie vaker voor [Amant, 2010]. In studies die corrigeren voor dit soort
factoren en het ziektestadium werd geen verschil in de prognose van mammacarcinoom tussen zwangere
en niet zwangere vrouwen gevonden, vooral voor de patiënten met een laag stadium mammacarcinoom
[Gemignani, 2000; Gwyn, 2001; Keleher, 2001; Moore, 2000]. De slechtere prognose berust dus niet op
een nadelige beïnvloeding door de zwangerschap, maar op een ongunstig stadium door laat ontdekken
van de ziekte. Het adviseren van een zwangerschapsafbreking is dus niet gerechtvaardigd om de
prognose van het mammacarcinoom te verbeteren [Anderson, 1996; Clark, 1989; Gemignani, 2000;
Petrek, 2004].
Conclusies:
Niveau 3
Diagnostiek
De slechtere prognose van zwangerschap geassocieerd mammacarcinoom berust niet
op een nadelige beïnvloeding van de prognose door de zwangerschap, maar op een
ongunstig stadium door laat ontdekken van de ziekte en ongunstige tumorkenmerken in
deze jonge subpopulatie.
C Gwyn 2001, Keleher 2001, Moore 2000, Amant 2010
Aanbevelingen:
De diagnostiek en behandeling van het bij zwangerschap geassocieerd mammacarcinoom is bij uitstek
multidisciplinair, waarbij naast het mammateam ook een perinatoloog en neonatoloog betrokken moeten
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 159