Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0) - Kwaliteitskoepel

Chemotherapie
Aanbevelingen:
Chemotherapie is de behandeling van keuze indien:
• de hormoonreceptoren negatief zijn;
• hormonale therapie niet meer effectief lijkt te zijn;
• de ziekte snel progressief is;
• uitgebreide en snelgroeiende viscerale metastasen zijn opgetreden (long, lever, lymfangitis);
• ernstige cytopenie als gevolg van massale beenmerg metastasering aanwezig is.
Anthracycline bevattende schema’s verdienen de voorkeur als primaire behandeling.
Bij anthracycline voorbehandeling is liposomaal doxorubicine te overwegen.
Volgorde lijnen van chemotherapie
Na progressie onder eerstelijns chemotherapie is geen optimale keuze voor de volgorde van volgende
lijnen chemotherapie aan te geven. De keus tussen een combinatie van cytostatica, danwel sequentiële
toediening dient te worden gemaakt op grond van de remissiekans, de toxiciteit en de kwaliteit van leven.
Dosisescalatie dient niet buiten studieverband te worden toegepast.
Literatuurbespreking:
Chemotherapie is de behandeling van keuze indien:
Richtlijn: Mammacarcinoom (2.0)
• de hormoonreceptoren negatief zijn;
• hormonale therapie niet meer effectief lijkt te zijn;
• de ziekte snel progressief is;
• uitgebreide en snelgroeiende viscerale metastasen zijn opgetreden, (long, lever, lymfangitis);
• ernstige cytopenie als gevolg van massale beenmerg metastasering aanwezig is.
Bij chemotherapie is de kans op respons even groot als bij hormonale therapie, maar er wordt vaak sneller
effect gezien. Indien het mammacarcinoom meer dan 6-12 maanden na beëindiging van adjuvante
chemotherapie recidiveert, kan dezelfde combinatie worden overwogen met redelijke kans op respons,
afhankelijk van het gebruikte schema (cave cumulatieve dosis anthracyclines: doxorubicine 450 mg/m2 en
epirubicine 900 mg/m2), mede afhankelijk van leeftijd en comorbiditeit. Bij een recidief binnen deze periode
is het raadzaam een ander schema toe te passen. Voor patiënten met een tumor met HER2 overexpressie:
zie Doelgerichte therapie.
Anthracyclines en taxanen, combinaties en volgorde
De kans op een respons met de standaard chemotherapieschema’s als eerstelijns behandeling is
ongeveer 40-60% met een mediane responsduur van 8-12 maanden [Bontenbal, 1998]. Eerstelijns
chemotherapie kan bestaan uit een anthracycline bevattend schema (FAC, FEC, AC, EC etc.) of taxanen
(paclitaxel/docetaxel). In de meeste studies is de responskans groter en de responsduur en tijd tot
progressie langer bij gebruik van anthracycline bevattende schema’s ten opzichte van bijvoorbeeld CMF
chemotherapie [Bontenbal, 1998]. Echter, slechts in enkele studies wordt een overlevingsvoordeel van
anthracycline bevattende chemotherapie gezien ten opzichte van CMF [Fossati, 1998].
Er zijn negen studies die een anthracycline + taxaan bevattende combinatie vergeleken met een standaard
anthracycline bevattend schema, FEC of FAC, AC of EC [Biganzoli, 2002; Bontenbal, 2005; Jassem, 2001;
Langley, 2005; Luck, 2000; Mackey, 2002; Nabholtz, 2003; Sledge, 2003; Tubiana-Hulin, 2003]. De
anthracycline/paclitaxel combinaties (vijf studies) zijn minstens zo effectief als de standaard anthracycline
bevattende schema’s, met een trend tot hogere respons percentages in de anthracycline/paclitaxel arm
van de studies. In één studie is er een significante verbetering in de tijd tot progressie en de overleving
voor de anthracycline/paclitaxel combinatie [Biganzoli, 2002; Jassem, 2001; Langley, 2005; Luck, 2000;
Sledge, 2003]. Uit de 4 studies waarin een anthracycline/docetaxel schema vergeleken is met standaard,
anthracycline-bevattende chemotherapie blijkt, dat de combinatie anthracycline/docetaxel in alle studies
leidt tot significant hogere responspercentages en in drie studies ook tot een langere ziektevrije overleving.
De overleving is in twee studies langer met de anthracycline/docetaxel combinatie [Bontenbal, 2005;
03/27/2012 Mammacarcinoom (2.0) 146