Vertrouwen in de buurt - KISS

empirische bevindingen op bestuurlijk gebied4 empirische bevindingen op bestuurlijkgebied4.1 raakvlak van logica’sDe systematische observatie van een groot aantal succesvolle praktijkgevallenleverde ons in het vorige hoofdstuk de bevestiging van de eerste onderzoeksvraagvan dit rapport: bij de aanpak van leefbaarheidsproblemen in de directe omgevingvan mensen kan ook de buurt een rol spelen. Op de vier onderzochte leefbaarheidsterreinen– fysieke inrichting, veiligheid, onderwijs en kinderopvang, socialeinfrastructuur – is een meerwaarde te realiseren met behulp van een buurtgerichtbeleid waarbij de buurt zowel object als aangrijpingspunt vormt. Uit deanalyse komen ook de succesvoorwaarden naar voren voor bewoners, socialespelers en overheid: (a) inhoudelijk verdient een aanpak de voorkeur die differentieertnaar buurt en die bij voorkeur integraal is; (b) een optimale procesaanpak isdie waarbij de beleidsvoorbereiding het resultaat is van een coproductie vanbewoners, overheid en betrokken uitvoerende instanties, en waarbij de uitvoeringwordt gekenmerkt door een gepaste afstand tussen bewoners aan de ene kanten overheid en instanties aan de andere kant.Velen herkennen zich hierin: bewoners, veldwerkers, maar ook beleidsmakers.Het probleem voor de overheid, en in wat mindere mate ook voor de socialespelers, is echter dat wat burgers en buurten met nadruk naar voren brengen nietnoodzakelijkerwijs ook de logica van een (deel)gemeente of het rijk is. De vraaglogicavan bewoners en ook de provisielogica van de sociale spelers verschillenvan de institutionele logica van de beleidsmakers bij de overheid en deels ook debestuurders van diezelfde sociale spelers. Die institutionele logica – de Raad voorMaatschappelijke Ontwikkeling spreekt van systeemlogica (rmo 2002) – heeftook zijn bestaansgronden. Er zijn grenzen aan de differentiatie naar buurt, omdatbeleid kan versplinteren en bovendien omdat een aanzet tot gelijke behandelingdiep in de ‘publieke genen’ zit. Een integrale aanpak kan schade doen aan functionelevaardigheden en kan schaalvoordelen verloren doen gaan. Soms, bijvoorbeeldals het om ernstige onveiligheid gaat, moet de overheid afzien van coproductieen zelf haar verantwoordelijkheid nemen met strak van bovenaf opgelegdbeleid. Een gepaste afstand is mooi, maar veronderstelt wel dat bewoners hundeel van de verantwoordelijkheden willen en kunnen invullen.115Het samenkomen van verschillende logica’s compliceert de wenselijke veranderingin concrete situaties. Zelfs als goedwillende vertegenwoordigers vanuit dedrie invalshoeken met elkaar aan tafel zitten en praten over oplossingen, begrijpenzij veelal vanuit hun eigen logica iets anders dan hun gesprekspartners. Zegebruiken dezelfde woorden, maar bedoelen er iets anders mee. Omdat hunachterbannen bovendien verre van homogeen zijn, vormt de verwarring eenvoortdurende bron van mogelijke misverstanden. De ‘definitie’ van het begripbuurt vanuit het perspectief van verschillende groepen bewoners en de overheidis daarvoor illustratief.