Vertrouwen in de buurt - KISS

de toegevoegde waarde van buurtgericht beleidzo’n participatietoename met ruwweg 3 miljard euro (Keuzenkamp 2000;Winsemius en Houtepen 2002: 11).Welke besparing zou voorts zijn te realiseren bij de opvang van kwetsbare groepenen individuen – gehandicapten en senioren bijvoorbeeld – omdat de buurthierbij meer taken op zich neemt? En wat zijn de denkbare baten van een buurtgerichtbeleid op het gebied van veiligheid en onderwijs, bijvoorbeeld doordat demaatschappelijke kosten dalen ten gevolge van de afgenomen kleine criminaliteitof de verminderde schooluitval? Amerikaans onderzoek wijst op de vicieuzecirkel van sociale buurtkwaliteit en harde misdaad: “The combined measure ofinformal social control and cohesion and trust remained a robust predictor oflower rates of violence” (Sampson et al. 1997; zie ook De Hart 2002; Engbersen etal. 2005). We zullen ons niet wagen aan numerieke schattingen van de doorwerking.Het gaat echter steeds om grote bedragen en een – beperkte – verbetering opelk van dit soort punten is op basis van ons empirisch onderzoek denkbaar.Ook op andere beleidsterreinen, die in ons veldonderzoek niet zijn meegenomen,is sprake van tekortkomingen die (deels) op buurtniveau kunnen worden opgelost.De grote verschillen tussen buurten als het gaat om algemene gezondheidsindicatoren– zoals sterftekans, het percentage mensen met een chronischeaandoening of (gezonde) levensverwachting – worden mede bepaald door dekwaliteit van de sociale en fysieke omgeving (zie rivm 2000: 222 en de daarvermelde bronnen Mackenbach en Verkleij 1997 en Van Oers et al. 1998; ookPutnam 2000: 326 e.v.). En bij het milieubeleid, speciaal waar het betreft energiebesparingen de daarmee verband houdende klimaatverandering, kan een buurtaccentpositief bijdragen.147Over de indirecte, vooral kwalitatieve voordelen van de buurt als aangrijpingspuntvoor beleid, bijvoorbeeld in de vorm van een verbeterd sociaal en economischklimaat, spraken we nog niet; ook die kunnen vooralsnog als een bijproductworden beschouwd van een sterker buurtaccent op de vier besprokenbeleidsterreinen. Hoewel dus een nadere, zo mogelijk kwantitatieve uitwerkingzinvol is, mag op dit moment redelijkerwijs worden verondersteld: een extrabuurtaccent biedt het vooruitzicht van een maatschappelijke meerwaarde. Deeerste onderzoeksvraag zoals geformuleerd in hoofdstuk 1 kan daarmee ookvanuit de invalshoek van maatschappelijk rendement positief worden beantwoord:activiteiten van mensen in buurten kunnen bijdragen aan de aanpak vanalledaagse leefbaarheidsproblemen. In welke mate en hoe dat vorm kan krijgen,zowel qua inhoud als proces, komt in volgende paragrafen aan de orde.5.3.2 oorzaken van het niet benutten van winstkansenDe potentie van buurtgericht beleid is tot nu toe nog maar nauwelijks benut inbestaande beleidsaanpakken. De drie voornaamste oorzaken die daarvoorkunnen worden aangewezen, zijn: (a) veranderde inzichten; (b) onvoldoendeonderbouwde beleidstheorieën; (c) een niet altijd succesvolle beleidsuitvoering.