Vertrouwen in de buurt - KISS

empirische bevindingen op bestuurlijk gebiedgedeeld bezit, zoals een gemeenschappelijke brink, tegenover een historie vansociale uitbuiting met als resultaat veel achterdocht en weinig samenhang.Buurten veranderen bovendien in de tijd en ook dat is van invloed op de socialecohesie, zeker als die veranderingen snel gaan. De bevolkingssamenstelling kanbijvoorbeeld van wit naar zwart omslaan (met integratieproblemen als gevolg), of– mogelijk relevanter – van rijk naar arm (gekoppeld aan fysieke verloedering), danwel van arm naar rijk (gekoppeld aan opknappen/herstructurering). In dorpenbestaan grote verschillen tussen nieuwkomers en autochtone bewoners; in stedentussen rijtjeshuis- en flatbewoners. De Haagse Moerwijk en het RotterdamseHoogvliet veranderden van naoorlogse nieuwbouwwijken in vergrijzende en verzwartendegebieden. Dit soort omslagen brengt z’n eigen bestuurlijke vragen metzich mee. Blanke westerlingen verdwenen bijvoorbeeld binnen een kleine tien jaarnagenoeg uit hun buurt, maar hielden nog wel alle voorzieningen in handen. Zijvormen nog steeds het bestuur van de speeltuinvereniging, bepalen daar het activiteitenaanbod(volksdansen en bingo) en laten geen nieuwe leden toe.Voorkomen van bestuurlijke versplinteringEen enigszins gedifferentieerde aanpak van leefbaarheidsproblemen per (soort)buurt is wenselijk, zo niet onvermijdelijk. Maar hoeveel differentiatie naar buurtenkan een politiek en ambtelijk apparaat aan? Deventer onderscheidt bijvoorbeeldbinnen zijn zes wijken niet minder dan 48 buurten, ingedeeld in vier categorieën,te weten aanpak-, aandacht-, preventie- en routinebuurten. De Utrechtsepolitie liet een onderzoek doen naar de meest wenselijke differentiatie, maarschrok terug voor de enorme versplintering die daarvan het gevolg zou zijn.121Wat is bovendien het meest zinvolle differentiatiecriterium? En is zo’n criteriumvan toepassing op alle door ons onderscheiden leefbaarheidsterreinen? Het isonwaarschijnlijk: schoolregio’s verschillen bijvoorbeeld van veiligheidsgebieden.Sinds de ontzuiling zijn overheden voortdurend op zoek naar alternatieve lijnenwaarlangs maatwerk kan worden geleverd: doelgroepenbeleid, probleemcumulatiegebieden,beleid voor alle wijken. De laatste jaren voert het ministerie vanvrom bijvoorbeeld een 56-wijken-beleid (zie par. 2.2.5), wat onvermijdelijk betekentdat wijken die (net) niet tot die doelgroep horen, buiten de ermee gemoeideadditionele publieke middelen vallen. Ieder aantal is natuurlijk arbitrair: waaromde middelen niet geconcentreerd op 20 wijken, of juist op 100?Omgaan met ongelijkheid in de publieke sfeerDifferentiatie dwingt tot het aanvaarden van een zekere mate van rechtsongelijkheid.“Voorlopers halen de hele kas leeg”, maar ze hebben tegelijk een belangrijkevoorbeeldfunctie. Om een maatschappelijk veranderingsproces op gang te brengenkan een gemeente bijvoorbeeld op basis van concrete projectaanvragenbepaalde buurten ‘voortrekken’ in plaats van de beschikbare middelen gelijkelijkte verdelen op basis van inwoneraantal of iets dergelijks. Uitzonderingen vergenechter een lastige verdediging; de bestuurlijke en politieke mechanismen zijn erveeleer op gericht om ‘gelijkheid’ tot stand te brengen: “Wil Zevenhuizen een