Vertrouwen in de buurt - KISS

vertrouwen in de buurtmeer van hen verwachten: integratie in gemengde buurten en op gemengde scholen,emancipatie, flexwerken, participatie en betrokkenheid. Waar de stabiliserendefunctie van andere instituties is verzwakt – kerken, werkgevers, de mediaen het gezinsleven bieden niet langer de houvast van de jaren vijftig – vragen deafzijdige burgers om leiderschap, en niet om nog meer verwarrende druk, vanoverheid, sociale spelers en politiek.Zoekend naar verklaringen en de daaruit mogelijk voortvloeiende oplossingenbenadrukt Putnam de teloorgang van de directe face-to-face-contacten binnenkleinschalige verbanden, die de voedingsbron vormen voor het sociaal vertrouwenen het daarmee verband houdende belang van het ‘aanleren’ van overbrugging.Uiteindelijk zal dat, stelt hij, negatieve gevolgen hebben voor de betrokkenheidvan de burger en voor good government. Hoewel hij een bredere analysevoorlegt, concentreren zijn oplossingen zich op de civil society, in de Amerikaansedefinitie de vrijwillige samenwerkingsverbanden die als een soort countervailingpower ervoor zorgen dat de burger beter is toegerust tegenover staat enpolitiek.178Door het afbeelden van civil society als een soort maatschappelijke Haarlemmerolie, is deze these onder druk komen te staan op drie punten:1 Civil society zoals door Putnam gedefinieerd legt een te beperkt tijdsbeslag opde gemiddelde burger om zo’n grote invloed uit te kunnen oefenen (Verhoeven2004).2 Putnam gaat uit van een achterhaalde structuur en taakstelling van civil society(Etzioni 1999; wrr 2002: 113-151; Skocpol 2003).3 Zeker in de Nederlandse civil society zijn geen breuklijnen waar te nemen(Dekker en Van den Broek 2004; Van den Brink 2002).Toch past hier een kanttekening. In het Sociaal en cultureel rapport 2004 waarschuwthet scp (2004: 186, 213) voor een mogelijk keerpunt: burgers uiten deverwachting in de toekomst hun maatschappelijke en politieke betrokkenheidterug te schroeven, waarbij met name het vrijwilligerswerk en politieke activiteitenschade lijden.De oplossing die Putnam aanreikt, lijkt onvoldoende: als de betrokkenheid bij decivil society al iets doet in de sfeer van een groter politiek vertrouwen, is datbeperkt. Een gerichte overheidsstimulans van bijvoorbeeld sportverenigingenkan zinvol zijn. Maar het is twijfelachtig of de drukbezette ‘afzijdige’ burgers envooral de individualistische ‘afwachtende’ burgers te porren zijn voor een intensievebetrokkenheid in traditionele, georganiseerde vormen van civil society(Florida 2005: 30). De haarscheuren in het politiek vertrouwen waarop Putnamwijst, vragen echter wel degelijk aandacht, evenals de nadruk die hij legt op hetbelang van kleinschalige verbanden.Het is zaak burgers te ‘verleiden’ tot een actieve participatie aan zelfbestuur enaan het oplossen van concrete maatschappelijke vraagstukken. Dit vormt een