Vertrouwen in de buurt - KISS

empirische bevindingen op bestuurlijk gebiedToch gaat het om een fundamentele keuze: wie is de burger, wie de overheid enwat dient hun onderlinge rolverdeling te zijn?Bewoners en veldwerkers staan bijna per definitie aan de kant van de vraaglogicaen hun voorbeelden zijn kleurrijk. Een aanbodgedreven thuiszorg is strakgepland op minuten per technische handeling: één minuut pleisterplakken endan weer weg. Uitkeringsgerechtigden kunnen terecht bij de sociale dienst omkredieten en begeleiding aan te vragen voor het opzetten van een onderneming,maar de reactie op een telefoontje van een veldwerkster is kenmerkend: “Maar ikken die persoon toch helemaal niet, voor mij is het een papieren dossier.” In hetvorige hoofdstuk schreven we al over de neiging van overheden om te denken intermen van ‘stenen’ in plaats van mensen (par. 3.2.2) en om politie en socialespelers af te rekenen op basis van prestatiecontracten met ‘foute’ criteria (par.3.3.3 en 3.5.3). De institutionele logica kent eigen loketten per overheidskolom; devraaglogica prefereert één loket.De institutionele logica heeft echter ook zijn sterkten. Een eventuele kantelingvan aanbod- naar vraaggedreven beleid noodzaakt tot een fundamentele aanpassingvan organisatiestructuren. Een verticale, functionele vorm moet wordengetransformeerd in een vlakkere, horizontale organisatiestructuur. Dit vereisteen forse ingreep met alle bijbehorende onrust en vertraging van dien. Het isbovendien de vraag of de voordelen wel opwegen tegen de nadelen: misschienkan de beoogde grotere betrokkenheid van bewoners worden gerealiseerd metbeperktere en simpelere aanpassingen. De volgende subparagrafen gaan in kortbestek in op de voornaamste kenmerken van beide aanpakken.1334.4.1 functionele organisatie met verzwaarde coördinatieVanuit de institutionele logica domineert in de bestuurlijke vormgeving hetbelang van de functionele/sectorale vaardigheden (kwaliteiten en efficiëntie vande backoffice). De nadelen hiervan (complexiteit, verkokering) worden gecompenseerddoor stevige coördinatiemechanismen. Dit biedt het voordeel van eenminimale verandering en verstoring, het behoud van kennis en een goedeaansluiting op de structuren van andere overheidslagen en het maatschappelijkmiddenveld. De knapste illustratie troffen we aan in Deventer, dat een toegespitsteaanbodgedreven structuur en bijpassende interactieve processen ontwikkeldevoor z’n wijkaanpak, met inbegrip van een gedetailleerd handboek.Op veel plaatsen zijn bestuurlijke antwoorden geformuleerd, waarbij de ambtelijkeorganisatie enerzijds haar dominante verticale lijnen behoudt en anderzijdsde gebiedsgerichte politieke coördinatie versterkt door de aanstelling van wijkwethoudersmet daarachter een wijkapparaat in velerlei vormen. We wezen al opde zo representatief mogelijk samengestelde wijkraden, die het gemeentebestuuren de raad gevraagd of ongevraagd adviseren. Dat advies wordt meegenomen bijhet formuleren van een wijkprogramma van de gemeente.