Vertrouwen in de buurt - KISS

vertrouwen in de buurt5.4.3 de bijdrage van buurtgericht beleid aan sociaal vertrouwenHet doorzicht van sociale milieus kan in samenhang met onze empirische bevindingenhet antwoord bieden op het eerste deel van onze tweede onderzoeksvraag:kunnen buurtinitiatieven en buurtbeleid bijdragen aan het versterken vansociaal vertrouwen? Geheel vanzelfsprekend is dat niet. Onze praktijkgevallenpassen herkenbaar bij de sociale milieus met hun specifieke behoeften enkwaliteiten; de burgerschapsstijlen zijn herkenbaar voor de mensen met wie wein de buurten spraken. Het is echter uitdrukkelijk niet zo dat een specifiekeburgerschapsstijl kan worden ‘toegewezen’ aan een specifiek soort buurt, ofandersom dat een buurt qua burgerschapsstijl volledig homogeen is – een enkeleuitzondering daargelaten.160Een analyse van Motivaction (2005) naar Amsterdamse postcode wijst op eensoms verrassend diverse samenstelling van buurten. Buurten in de stadsdelenCentrum en Oud-Zuid worden zoals te verwachten gedomineerd door actieveburgers. In Noord, Geuzenveld-Slotermeer, Osdorp, Westpoort en Zuidoostzijn de meeste afzijdige burgers te vinden, terwijl De Baarsjes, Westerpark enZeeburg eruitspringen door veel afwachtende burgers met echter binnen de wijkeen aantal sterk afzijdige buurten. En dan zijn er ook nog stadsdelen als Zuideramstelen Oud-West, die het beste zijn te beschrijven als gemengd bedrijf; vanalles zo’n beetje wat je er nationaal gezien van zou verwachten.Net als Reijndorp (2004) constateren we in ons veldonderzoek dat binnen eenbuurt soms sociaal gescheiden werelden bestaan, zeker als er sprake is vansubstantiële ‘bewonersblokken’. In oudere stadswijken onderkent Reijndorpbijvoorbeeld de oorspronkelijke stedelingen (inmiddels veelal een minderheid inhun ‘verloren wereld’), de nieuwe stedelingen (vaak jonger en relatief hoogopgeleiddie hun woning beschouwen als ‘uitvalsbasis’) en de immigranten (instromerszonder vastigheid, op zoek naar een plek). Hun samengaan binnen éénenkele fysieke omgeving betitelt hij treffend als “vertrouwde vreemden”. Kleineminderheden worden ingepast, zeer diverse buurten leven met elkaar samen,maar dominante netwerken kunnen langs elkaar heen leven. Dat relativeertvanzelfsprekend het potentiële belang van de buurt voor het versterken vanvertrouwensrelaties. Beleidsmakers en -uitvoerders kunnen daar echter ookhandvatten aan ontlenen. Die kunnen preventief zijn van aard. De combinatievan hoge concentraties allochtonen en – relatief intolerante – afhankelijke burgersin een buurt is bijna vragen om moeilijkheden; we komen daar in hoofdstuk 6 opterug.Maar het buurtgericht beleid kan ook wervend zijn. Te licht gaan wetenschappersen beleidsmakers ervan uit dat alleen ‘sterke’ buurten – welvarend, goedopgeleid – in staat zullen zijn om inhoud te geven aan zinvolle buurtinitiatieven(Verba et al. 1995). Ons onderzoek, en ook dat van Fung (2004: 173-219) in deserieuze achterstandsbuurten van Chicago, laat zien dat dit geenszins het geval is:gezamenlijke activiteiten kunnen bruggen slaan tussen voorheen gescheiden