Vertrouwen in de buurt - KISS

vertrouwen in de buurtdaarom een zogenoemd themastelsel de voorkeur, waarbij partijen zich bij degemeenteraadsverkiezingen profileren op de voor de inwoners belangrijkstethema’s. Weer willen we ons beperken tot het schetsen van mogelijke contouren,in de hoop dat het politieke debat er kleuren aan kan toevoegen zoals dat in eenlerende samenleving past.Politieke partijen tasten af wat er leeft onder hun potentiële stemmers doormiddel van enquêtes. Dergelijke opiniepeilingen missen echter vaak de verdiepingvan het maatschappelijk debat. Je mag als ondervraagde slechts antwoordenop vragen van de overheid of kiezen uit een aantal multiple choice-mogelijkhedendie iemand achter een bureau heeft bedacht. De burger wordt niet ‘gedwongen’echte prioriteiten te stellen. Hij kan zich te gemakkelijk beperken tot het mopperenvanaf de zijlijn van de democratie en tegelijk zeuren dat hij in directerevormen van democratie actief wil meebepalen welke richting ‘we’ uitgaan, datwil zeggen welke thema’s er boven aan de gezamenlijke agenda moeten staan.236Hoe kan zo’n themastelsel functioneren? Stel dat bewoners bij de gemeenteraadsverkiezingenmogen stemmen over hún prioriteiten en dat de politiekbereid is zich mede te laten leiden door de burger. De politieke partijen wordenvan tevoren uitgenodigd om op basis van hun partijprogramma een lijst op testellen van de voor hen wezenlijkste thema’s; burgers met, zeg, meer dan 50 handtekeningenop zak kunnen de lijst aanvullen. Met eenvoudige en – vooral – transparantespelregels moet het totaal aantal thema’s per gemeente worden beperkttot een overzichtelijk aantal. De daaropvolgende stemming over deze thema’slevert zo een inzicht op van wat de burger belangrijk vindt binnen de gemeentepolitiek.Zo’n verkiezing van gemeentelijke thema’s zou in de grote steden op ditmoment stellig het onderwerp veiligheid hoog op de agenda zetten, terwijl ophet platteland wellicht het behoud van infrastructuur – scholen, winkels, dorpshuizen– naar voren komt. De differentiatie naar gemeente is daarmee een feit.Vele uitvoeringsvormen van een themaverkiezing zijn denkbaar. Door middelvan activerend enquêteren kunnen burgers bijvoorbeeld worden gestimuleerdom via focusgroepen concrete thema’s te formuleren die op een breder draagvlakbouwen (zie ook tekstbox 6.6). Er zijn echter gevaren waarmee rekening moetworden gehouden. In harde achterstandskernen is de betrokkenheid misschien zolaag dat stemmen niet zal werken. Hoe zouden de ‘afzijdige’ en ‘afwachtende’burgers reageren op de hun geboden ruimte? Vullen zij die in of is hun wantrouwendan wel onverschilligheid zodanig groot dat ze liever aan de zijlijn blijvenstaan? We zijn daarover op basis van ons veldonderzoek niet pessimistisch;steeds weer blijken bewoners mee te doen als het hun eigen woonomgevingbetreft (vrom 2004: 55).Er zijn nog andere risico’s. Misschien komen juist groepen die veel aandachtbehoeven en nu te weinig aan het woord komen, niet opdagen; denk bijvoorbeeldaan senioren, tienermoeders of verslaafden. Misschien wordt er wel een te grootaccent gelegd op populaire thema’s en vallen langetermijnthema’s van de agenda.