Vertrouwen in de buurt - KISS

de weg vooruitOp basis van ons onderzoek kan worden geconcludeerd dat een intensieve wisselwerkingbinnen een buurt bijdraagt aan het sociaal vertrouwen tussen bewoners.Hun buurtdefinitie en de aard van hun onderlinge banden verschillen echterper type burgerschapsstijl. Voor ‘afhankelijke’ burgers tellen vooral de sterkebanden (samenbinding) binnen een relatief klein en hecht buurtje, bij ‘afzijdige’burgers worden de fysieke en mentale grenzen al wat verder verlegd, terwijl de‘afwachtende’ en ‘actieve’ burgers hun sociale betrokkenheid veel meer vormgevenvia de zwakkere banden met grote aantallen mensen op grotere afstand: overbruggingdus. Er zijn weinig homogene buurten waar één enkele burgerschapsstijldomineert en veelal leven sterk aanwezige ‘blokken’ sociaal langs elkaar heenin dezelfde fysieke omgeving. Dat bemoeilijkt de bestuurlijke taakstelling diezich richt op het bevorderen van sociaal vertrouwen.(Potentiële) trekkers kunnen bovendien niet terugvallen op een conceptueelkader dat hun een alomvattend handvat kan bieden voor het herstellen van hetwankelende politieke vertrouwen. De onderzoeksvraag of een buurtgerichtbeleid kan bijdragen aan het politiek vertrouwen kan niet eenduidig wordenbeantwoord. De analyse met behulp van de vier burgerschapsstijlen duidt ophaarscheuren in dat vertrouwen, die zich concentreren bij de ‘afhankelijke’ en inwat mindere mate de ‘afwachtende’ burgers, tezamen ruim de helft van de bevolking.Die haarscheuren zijn verontrustend; zonder gerichte aandacht kunnen zeuitgroeien tot breuklijnen, mede omdat de voortdurende doorgroei van eenmaatschappelijke kopgroep gepaard gaat met een contractie van ‘afzijdige’burgers. In plaats van, zoals verwacht, hun overbruggingskwaliteiten verder teontwikkelen, trekken zij zich met een toenemend wantrouwen ten opzichte vande democratische instituties terug op de samenbinding van hun directe leefomgeving.Een overkoepelende theorie ontbreekt. We sympathiseren met degedachte dat de opbouw van politiek vertrouwen gebaat is bij buurtinitiatievenvan onderop, maar kunnen dat verband niet bewijzen. Dat stelt de politiek vooreen complexe taak, die in het vervolg van dit hoofdstuk centraal staat.191Vooruitblik: contouren van aanbevelingenIn dit afsluitende hoofdstuk van ons rapport richten we ons vooral op beleidsmakersen -uitvoerders: zij hebben de sleutel voor succes of falen in handen. Zoals inhoofdstuk 1 is geschetst, vormen zij onze primaire doelgroep. Ons rapport beoogtde institutionele logica, die hun denken en doen traditioneel domineert, te beïnvloeden.Hoewel de bewoners, die in ons veldonderzoek centraal staan, daardoorminder aan bod lijken te komen, verdient juist hun vraaglogica grotere aandacht.Dit geldt temeer, gegeven de gemiste kansen bij de aanpak van leefbaarheidsvraagstukkenen de vraagtekens die moeten worden gezet bij het politiekvertrouwen. In die zin spelen de behoeften en kwaliteiten van die bewoners eenvoortdurende rol in de volgende tekst: zij vormen de stuwende kracht achteronze aanbevelingen.Beleidsmakers weten zich gehandicapt door het ontbreken van een overkoepelendetheorie, die hen in staat stelt om bewoners met hun uiteenlopende burger-