Vertrouwen in de buurt - KISS

vertrouwen in de buurtciale cohesie in de samenleving kunnen ondermijnen. Differentiatie vraagt omoverbrugging (bridging): contacten leggen met en je kunnen bewegen in eenbredere maatschappelijke context dan de eigen referentiegroep. Een te grote differentiatiekan daarom de samenleving onder spanning zetten. Grof gezegd ging hetdaarbij in de jaren vlak na de oorlog om een sociaal-culturele bezorgdheid overmogelijke ontworteling en bandeloosheid – die immers in de crisisjaren eenvoedingsbodem waren gebleken voor het fascisme – maar ook om aversie tegende toen al omstreden zuilenstructuur. In de jaren zeventig was de wijk de aangewezenplek om iets te ondernemen tegen sociaal-economische ongelijkheid diehet gevolg was van onrechtvaardig geachte verschillen in inkomens, kennis enmacht. In de jaren negentig speelde de angst voor een maatschappelijke tweedeling,deels langs etnische lijnen, een belangrijke rol bij de (tweede) wedergeboortevan de wijkaanpak. Deze drie ‘golven’ worden in de volgende subparagrafenuitgebreider beschreven.30Uiteraard valt er ook het nodige te zeggen over de ideeën en concepten die noglanger geleden een rol speelden. Met de opkomst van de industrialisatie groeide alin de tweede helft van de negentiende eeuw de overtuiging dat de overheid eenactief beleid op het gebied van volkshuisvesting zou moeten voeren; dit om tegemoette komen aan de deplorabele omstandigheden waaronder de arbeidendebevolking vaak leefde. Deze ‘moderne’ opvatting over een overheidstaak op hetgebied van de volkshuisvesting mondde in 1901 uit in de Woningwet, die demogelijkheden opende tot financiering van volkswoningbouw. In het kader vandeze sociale woningbouw kregen woningcorporaties belangrijke uitvoerendetaken. De woningcorporaties steunden toen in de regel op socialistische ofconfessionele grondslag.In die tijd, die zich kenmerkte door een trek van mensen van het platteland naarde stad (urbanisatie), werden de ideeën over woningbouw en samenlevingsopbouwvooral aan het platteland ontleend. Het platteland werd geïdealiseerd;de stad daarentegen stond voor anonimiteit, gevaar en kwade verleidingen.De socialistische en confessionele corporaties bouwden dan ook (‘rode’ resp.‘blauwe’) dorpen aan de randen van de steden – zo deden de nieuwe stadswijkenzich althans voor. Aldus ontstonden Betondorp (Amsterdam), Duindorp (DenHaag), Tuindorp en Sportdorp (Rotterdam). Ook als het in de benaming nietexpliciet tot uitdrukking werd gebracht, hadden de stedelijke nieuwbouwwijkenvaak een dorps karakter en een daarop geënte morfologische structuur. Dit kwamtot uitdrukking in de ‘tuinstadgedachte’: bouwen in lage dichtheden; eengezinswoningenmet tuinen, parkjes en boompartijen om het geheel een landelijkaanzien te geven (Nelissen 1979).2.2.2 de jaren veertig en vijftig: de eerste golf van wijkaanpakDe crisisjaren en de Tweede Wereldoorlog hadden duidelijk gemaakt dat democratischburgerschap geen vanzelfsprekendheid was. Mensen waren hun vertrouwenin de traditionele democratische instellingen kwijtgeraakt. Gemeenschaps-