Vertrouwen in de buurt - KISS

vertrouwen in de buurttie bouwt het ene proces voort op het andere proces. Het is echter niet uit te sluitendat er geen sprake is van een optelling maar van een opvolging: binnen eenproces van emancipatie bestaat in een rijkere maatschappij mogelijk minderbehoefte aan de zekerheden van een sterke samenbinding en voorzien de sterkenetwerken van zwakkere banden beter in de behoeften van de individualiserendeburger.Wat ook de juiste verklaring mag zijn, idealiter vindt zo’n accentverschuivingplaats via de weg der geleidelijkheid. Vaak wordt daarbij gesproken over hetuitbouwen van sociaal kapitaal, dat door Bourdieu (1986) werd gedefinieerd alsde (potentiële) hulpbronnen die voortvloeien uit het bezit van een netwerk vanrelaties. De kern van het begrip wordt gevormd door de verwachtingen diemensen hebben in het eerlijke, ordelijke en coöperatieve gedrag van hun medemensen(reciprociteit). Als die verwachtingen hoger zijn, kunnen ze ook meerondernemen met elkaar. Vele auteurs suggereren dat door te voorzien in debehoefte aan samenbinding op lokaal niveau een basis wordt gelegd voor overbruggingnaar grotere collectiviteiten zoals de staat.168Meestal zoeken zij de oplossing in gemeenschapsvorming op kleinere schaal:samenbinding binnen kleinschalige verbanden. Putnam (2000: 288) stelt dat“social capital improves our lot (...) by widening our awareness of the many waysin which our fates are interlinked. People who have active and trusting connectionsto others – whether family members, friends, or fellow bowlers – develop ormaintain character traits that are good for the rest of society.” Florida (2002: 324)valt hem bij: “Strong communities, not any institutions within them, are the keyto social cohesion. (...) With everything else in flux – companies, careers, evenfamilies – our communities are often the only real constants in the social equation.”Dichter bij huis – en meer expliciet naar de buurt verwijzend – stelt deBelgische socioloog Elchardus (2003): “Het lijkt me ook nodig de burger meerdirecte macht te geven in de levenssferen waarvan hij of zij de problemen zonderde tussenkomst van de media kan kennen. De onmiddellijke omgeving, buurt ofwijk lijkt daartoe de plaats.”Een sterk ontwikkelde overbrugging is ook van invloed op de nationale economie(wrr 2003a). In financiële termen zijn de mogelijke baten groot. Juist in een snelveranderende samenleving vormt vertrouwen de smeerolie van de economie(Granovetter 1983; Fukuyama 1995; Putnam 2000). In het bedrijfsleven is debeschikbare en toegankelijke informatie onvoldoende om alles te weten enmensen kunnen zich bovendien veelal niet de luxe veroorloven van langdurigaftasten en onderhandelen. Zij zijn niet langer in staat hele ketens te beheersen,alle vakken in voldoende mate te kennen. Zij moeten bouwen op de kwaliteitenvan anderen door in hun persoonlijke netwerken af te tasten of iemand tevertrouwen is.De meesten van ons investeren daarom in het verkrijgen en bewaren van eenbrevet van ‘vertrouwenswaardigheid’. In ons polderland zijn we daar – nog steeds