Vertrouwen in de buurt - KISS

ijlage 1: processen en instrumenten van verandermanagementtot “wakkere burger”, een klein dorp tot “kern met pit” voor de renovatie van hetbuurthuis door vrijwilligers. In Hoogvliet wordt jaarlijks de ‘Hoogvlieter vanhet jaar’-trofee uitgereikt en twee Rotterdamse trekkers worden uitgenodigd omnaar Oslo te gaan voor het kappen van de kerstboom. Maar tegelijk wensenbuurtwachten in Rotterdam en Amsterdam “een eigen plek voor onszelf”.Tegelijk wil ook de politie op het Rembrandtsplein de witte jacks terug, die hen’s nachts herkenbaar maakten voor elkaar en voor de horecaportiers. Dat wasgoed voor hun eigen veiligheid en voor die van de kroegbezoekers, maar hetdroeg ook bij tot de teamgeest.4 verankerenDe moeilijkste stap in het veranderingsproces betreft de juiste verankering vanvooruitgang en verinnerlijking van het nieuwe gedrag. Je kan niet eindeloosdoorgaan met een bepaalde geconcentreerde actie: het kost vaak te veel en debuurt- en beleidsagenda’s moeten ook worden vrijgemaakt voor nieuwe prioriteiten.Een frontlijnwerker zegt het eenvoudig: “Ik zit hier maar voor bepaaldetijd en dat moet zo blijven. Uiteindelijk moeten alle organisaties zelf hun zakenvoor elkaar krijgen.”Idealiter worden de nieuwe gedragspatronen zodanig vanzelfsprekend dat vaneen andere cultuur kan worden gesproken: een andere manier van met elkaardingen gedaan krijgen. Er zijn drie kapstokken om de empirische bevindingenaan op te hangen: het waarborgen van rotatie, het bewaken van een ‘constructieveontevredenheid’, en het bouwen aan vertrouwen.263Stap 4a: rotatie waarborgenTot stand brengen van verandering is mensenwerk. De sleutel voor blijvendsucces is daarom gelegen in het vasthouden van trekkers en het waarborgen vanhun adequate opvolging. Velen sluiten zich aan bij de waarschuwing: “Als detrekkers verdwijnen, kan alles in elkaar zakken.” Tezelfdertijd onderstrepen zij degevaren van een te beperkte rotatie. De ons-kent-onsmentaliteit in de buurten enhet coöptatiesysteem maken dat het vaak dezelfde mensen zijn die de kar trekken.Er zijn vele bestuurders nodig uit een kleine kweekvijver. Die trekkers zittenbovendien vaak te lang en ontwikkelen zich tot een soort niet-gekozen buurtburgemeester.Daardoor wordt het risico van inkapseling door overheid en socialespelers versterkt en ontstaat zelfs de kans dat de trekkers, in plaats van een deelvan de oplossing, een deel van het probleem gaan vormen. Zoals een bestuurderzegt: “Ze worden minder kritisch op ons.”Een van de vragen van het vrijwillige buurtwerk is dus hoe een zinvolle rotatievan de trekkers kan worden bevorderd. Keer op keer werd het punt gemaakt.Buurten veranderden en wijkraden vaak veel minder, bingoavonden zijn al heellang het ‘eigendom’ van een paar mensen. Buurtcentra worden veelal geleid door“oud wit kader” dat te weinig contact heeft met de nieuwe bewoners. De ledenvan een bewonersklankbordgroep zouden bij voorkeur om de vijf jaar moeten