Vertrouwen in de buurt - KISS

de toegevoegde waarde van buurtgericht beleid5.7 conclusie: complexe politieke taakstellingWat kunnen politiek en overheid doen aan het herstel van het politiek vertrouwenen het voorkomen van scheuren in het sociaal vertrouwen? De politiekheeft, afgezien van een stemplicht, weinig middelen om burgers te dwingen totpolitieke of sociale betrokkenheid. Veeleer gaat het erom hen individueel teverleiden. Maar daartoe moet het voorgelegde ‘aanbod’ qua inhoud en proceszodanig aantrekkelijk zijn dat ze als het ware worden meegezogen. Dat aanbodmoet dus een direct belang betreffen en ze moeten het kunnen overzien. Dooreen langjarige, positieve ervaring kan de bestaande kloof van wantrouwen ofzelfs van onverschilligheid van burgers ten opzichte van democratische institutiesdan worden gedicht (Govier 1998: 174).Het is van belang te beseffen dat politiek en overheid in deze situatie gelden alsde vragende partij. De afzijdige of afwachtende burger hoeft niets; hij kan als hetware aan de zijlijn blijven mopperen of gewoon achteroverleunen. Pas als hij eenmenu krijgt voorgelegd dat voldoende aantrekkelijk is en om zich heen ervaartdat herkenbare anderen meewerken en daarbij welvaren, zal hij bereid zijn eenactieve betrokkenheid te overwegen. Politiek en overheid zullen zich dus moeteninspannen om de vereiste beleidsvoorstellen te ontwikkelen en in de praktijk tebrengen. De oplossing moet voortbouwen op een combinatie van de vier eerdergenoemdeuitleggingen (par. 5.5.2). Elke uitleg op zich is onvoldoende om allebevindingen te kunnen verklaren, maar gezamenlijk bieden ze inzicht in eenmajeur en toenemend probleem.185Overheid en politiek schieten tekort, bijvoorbeeld bij het handhaven van de vastgesteldespelregels in achterstandsbuurten en het betrekken van bewoners elders.Ook parlementaire enquêtes en onvermogen om zichtbare problemen op telossen (wachtlijsten, files, integratie) doen geen goed (politieke uitleg) (zie ookGovier 1997: 178 e.v.). Initiatieven ten aanzien van politieke vernieuwing gaanniet ver genoeg of richten zich onvoldoende op de behoeften en kwaliteiten vanindividuele burgers zoals die aan een herkenbare overheid en politiek met eenmenselijke maat (institutionele uitleg).Aanhangers van de sociaal-kapitaaltheorie richten zich te eenzijdig op het versterkenvan de klassieke civil society als basis voor een herstel van ook politiekvertrouwen en missen daardoor de vele informele verbanden waaronder debuurt, waarin ook afzijdige burgers wel degelijk zijn betrokken (sociaal-kapitaaluitleg).‘Afwachtende’ burgers verschijnen te weinig op het netvlies van beleidsmakersomdat hun probleem ‘alleen’ is gelegen in een toenemende onverschilligheidten aanzien van de klassieke politiek (culturele uitleg). En, ten slotte,‘afhankelijke’ en ‘actieve’ burgers krijgen geen aandacht omdat ze problemenhebben noch veroorzaken, maar hun potentie als trekkers van sociaal initiatiefwordt daardoor onderbenut.