O'tkan kunlar - Islom Media

O’tkan kunlarAbdulla Qodiriy— Agar gumonim to‘g‘ri bo‘lsa, Komilbekning qotili Homiddir.Bu so‘z Otabekni ajabsintirg‘andek, usta Alimga ham g‘arib eshitilgan edi.— Homid deysizmi?! — deb so‘radi usta Alim.— Homid, — dedi, yana sekingina usta Alimdan so‘radi: — siz Umarbekni Homidg‘ayaqin do‘st ekanligini bilarsiz, albatta?— Bilaman, hamma vaqt yurish-turishi o‘shaning bilan edi.— Bali, — dedi usta Farfi, — O‘sha Umarbek bilan oralarig‘a yaqinda bir sovuqliqtushdi-da, mundan o‘n kuncha ilgari Homidning bir mudhish vahshati to‘g‘risidaUmarbekdan bir sir eshitdim. Homid Komilbekni o‘ldirganda ustida bo‘lmag‘an bo‘lsamham, ammo haligi eshitkan sirimnnig dalolatiga qarab albatta Komilbekning qotili Homiddegan fikrga tushdim... Siz mundan uch yilcha ilgari Marg‘ilon kelib Mirzakarim akaningqizig‘a uylangan Otabek ismlik toshkandlik bir yigitni haligi qayin ota bo‘lmish Mirzakarimaka bilan qamalib, osilishg‘a hukm qiling‘anlarida dor ostidan qutqarilish voqi’alarinixotirlaysizmi?.. Albatta yodingizda bo‘lsa kerak, hov, biz Sariboyning do‘konida choyichishib o‘lturg‘an edik-ku, yodingizga tushdimi?— Esimda bor, esimda bor, — dedi usta Alim va Otabekdan so‘radi, — balki siztanirsiz, Toshkandda mashhur bo‘lg‘an Yusufbek hoji deganning o‘g‘li.— Taniyman, — dedi Otabek va hikoyani buncha uzoqdan solg‘ani va o‘z ustida gapyurgizgani uchun tong ajab ichida usta Farfining og‘zig‘a qarab qotqan edi.Usta Farfi yarim-yarim tovishda davom etdi:— Ana shu yigitning olg‘an xotini juda ham nozanin bir qiz bo‘lib, bu qizg‘a bizningHomid ham xaridor ekan. Halig‘i Otabek qizg‘a uylanib qo‘yg‘ach, bizning Homid tikangaag‘nab, oradan Otabek bilan Mirzakarim akani ko‘tarish fikriga tushkan va bo‘lmag‘anchaqimchiliqlar bilan ularni dor ostig‘acha tortishg‘a muvaffaq bo‘lg‘an... (So‘z bu yergayetkanda, Otabek bilintirmaslik qilib bir entikib qo‘ydi). Usta Farfi davom etib dedi: —Ammo xudoning haqini nohaq qilmaslig‘i soyasida bir maktub sababi bilan kutmagan joydador ostidan najotka chiqg‘anlar. Bular oqlang‘ach, Homidning o‘zi qamalaturg‘on bo‘libammo qo‘rboshining yordami orqasida Qo‘qong‘a qochib qutilg‘an va ul yerda ham tinchyotmay O‘tabboy qushbegini poraxo‘rlikda ayblab, Musulmon cho‘loqqa ariza bergan, —dedi va so‘zini bu yerda to‘xtatib ustadan so‘radi: — O‘zingiz ham bilsan-giz kerak, Homidbir kecha yo‘qolib, uch oylab bedarak ketkan va uni qo‘rboshi yigitlari qidirib yurgan edilar.Usta Alim tasdiq ishorasini berib:— So‘zlay beringiz, — dedi. Ammo Otabek bu dahshatlik haqiqatni eshitmakda bo‘lg‘anquloqlarig‘a ishonmas va o‘zini kuch orqasida tutib turar edi.Usta Farfi tovshini sekinlatib davom etdi:— Homidning Musulmon cho‘loqqa bergan arizasidan so‘ng Otabek bilan O‘tabboyqushbegi Qo‘qong‘a chaqiriladirlar-da, so‘roqdan so‘ng yana oqliqqa chiqadirlar.Ammo Homid uch oylab Marg‘ilon kelalmay yurgach, nihoyat yana qo‘rboshiningyordami bilan kelishka ham muvaffaq bo‘ladir. Biroq Homid hanuz tinch yotolmaydir.Fursati kelishi bilan yana bir yomonliq qilmoqqa, qutidorning qizini o‘ziniki etishka o‘ylabyuradir. To‘ng‘izning baxtiga bu fursat ham to‘g‘ri kelib, yana yomonliqqa yuz qo‘yadir.Shundoqki, Otabekning Toshkanddan ham uylanganini bilib, uning tilidan bir taloq xatiyozdiradi-da, Mirzakarim akanikiga kirguzadir.Otabek o‘zini nechog‘liq bosib ushlab kelgan bo‘lsa ham, lekin endi ichidan qaynabtoshib ketkan hissiyo-tini bosolmadi — «vijdonsiz, to‘ng‘uz!» dedi-da, ixti-yorsiz o‘rnidanturib ketdi. Usta Alim ham o‘zini tinch tutolmadi, «Badbaxt, kofir!» deb qo‘ydi. Otabekningo‘zgarishidan usta Farfi shubhaga tushayozg‘an bo‘lsa-da, lekin usta Alimning ham ungaqo‘shilishi uni o‘ylatib turmadi, Otabek qaytib o‘rniga o‘lturg‘ach, ul davom etdi:— Bu soxta taloq xati to‘g‘risida Otabekning nima qilg‘anlig‘i Homidga ham ma’lumbo‘lmaydir. Lekin ish Homidning o‘ylag‘anicha natijalanib, bir necha vaqtdan so‘ng126