O'tkan kunlar - Islom Media

O’tkan kunlarAbdulla Qodiriyva bu orada qancha gunohsizning qoni to‘kilishiga sabab bo‘lmoqdadir. Manim buso‘zlarimga ishoning-ishonmang, ixtiyor albatta sizdadir. Ammo bundog‘ eng jo‘n bo‘htonbilan qoralanishimg‘a vijdonim qarshisida so‘ng daraja muazzabman2, taqsir!Qushbegi Otabekning bu gaplaridan yaxshig‘ina taraddudga tushkan edi, ammo —«Azizbekning otalig‘i va kengashchisi» bo‘lg‘an Yusufbek hojining o‘g‘li bo‘lishi uningmiyasini qotirg‘an, balki, bu gaplar shunday ehtimollarga qarshi dastur qilib berilganbo‘lmasin, degan fikrga kelgan edi. Otabekning yuqoridag‘i gaplaridan so‘ng bo‘lg‘anundagi o‘zgarish ham faqat bu ishni yaxshilab tekshirish va hozirdan bir hukmbermaslikkina bo‘ldi.— Har holda sizning yaxshi niyatlik kishilar bo‘lmag‘anlig‘ingiz ko‘zimiz o‘ngidadir, —dedi qushbegi,— shuning uchun to haqiqat oshkor bo‘lg‘unchalik har ikkingiz zindondaqolarsiz.Otabek bir so‘z aytmay sukut qildi. Qutidor «chora yo‘qmi?» degandek qilib kuyavigaqaradi. Qushbegining ishorati bilan yigitlar hozir bo‘lib, gunohkorlar zindonga jo‘natildilar.Qushbegining — «Ertaga uyida majlis qurilg‘anlarni va bu majlisda ishtirok qilg‘anboshqalarni ham qo‘lg‘a olib, huzurimga keltiringiz!» degan amridan so‘ng qo‘rboshi hamruxsat olib chiqdi.14. NAJOT ISTAB TOSHKANDGABu kun sakkiz kundan beriga — «kutilmagan bir baxt» egasi bo‘lib olg‘an Kumushbibiuchun bu hol kutilmagan bir baxtsizlik, kutilmagan bir falokat edi. Endigina «Bekniuylantirdim, suyganiga qo‘shib quvontirdim», deb bu uylantirishning husni va qubhini1tuzukrakkina o‘ylay olmag‘an Hasanali uchun ham bu voqi’a kichkina gap, ozg‘ina qayg‘uemas edi. Ko‘zining oqu qarosi, yolg‘iz qizini maxtovlik kuyavga berib, qizi bilan kuyaviningbir daqiqa ham bir-birlaridan ajrasha olmag‘anlarini ko‘rib ko‘ynagiga sig‘may yurgan Oftoboyim uchun kuyavigina emas, hatto erining ham bu vartaga2 tushmog‘i chiday olarliq birhol emas edi. Kumushbibi o‘zining «kutilmagan bir baxti» uchun ishonmag‘anday bo‘libyurar edi. Chindan ham mundan keyin qaytadan qovishmog‘iga ishonmay qo‘ydi. Hasanali«qutildim» degan edi, yana tog‘dek qayg‘ug‘a tutildi. Oftob oyimning so‘yingani ichigatushdi.Kumushbibi bilan Oftob oyimning bu falokatka qarshi topqan-tutqanlari yolg‘iz ko‘zyoshi to‘kishkina bo‘ldi. Bu falokatning og‘irlig‘i yana o‘zining tog‘dek kattaligi bilanHasanalining ustiga tushdi. Kumushbibi eri bilan otasining najotlarini kimdan kutishnibilmas edi-da, qora ko‘zlarini jiq yoshg‘a to‘latib — «endi nima qilamiz?» degandekHasanaliga termular edi. Qutidor oilasida boshqa er zoti bo‘lmag‘anliqdan Oftob oyimqarindoshlaridan «jonkuyar» deb tanilg‘an kishi Kumushning tog‘asi Ahmadbek bo‘lib, ulham umrining ko‘pini Qo‘qondami, Xo‘janddami o‘tkarar, shuning uchun undan ham yorikutish uzoq gap edi. Mana bu jihatdan ham Kumush va onasining birdan-bir ishon-g‘anlariyana Hasanalining o‘zi edi.Barcha og‘irliq Hasanalining ustida. O‘zingning tug‘ilib o‘sqan yeringda og‘a-inilaring,bilish-tanishlaring bo‘lib har nuchikda ulardan shuningdek og‘ir kunlarda so‘z bilan, ishbilan bir yordam ola bilasan. Ammo bizning Hasanali Toshkandda emas — Marg‘ilonda,musofaratda, kishilarini tanimag‘an bir shaharda. Boshda Hasanali Ziyo shohichi bilanuning o‘g‘li Rahmatdan yaxshig‘ina umid tutkan, har holda ulardan boshqa tayanarliqkishim yo‘q, deb o‘ylag‘an edi. Baxtka qarshi bu fikrdan ham tezda qo‘l yuvdi: Ziyo akabilan Rahmat ham qo‘lg‘a olindilar va Hasanalining o‘zi ham qidirila boshlandi. Hasanali vaKumushbibilarning qayg‘ulari yana bir qat oshti, qo‘rqunchi ustiga qo‘rqunch qo‘shildi.Hasanali ham Otabeklar bilan birlikda birinchi kun qo‘shilib qamalg‘an bo‘lar edi, biroquning saroyda bo‘lishi ulardan ajralib qolishig‘a sabab bo‘lg‘an edi. Qo‘rboshi yigitlari41