O'tkan kunlar - Islom Media

O’tkan kunlarAbdulla QodiriyOtabekning qulog‘ig‘a eshitilgan bu tovush uning yuragini ingichka yeriga borib tekkanedi. Esini yo‘qotib turg‘an qayin otasig‘a qaramay:— Sizmi, Kumushmi? — deb so‘radi.— Men, men!Bu savol-javob ila ikki vujudning hamma hasratlari, alamlari bir-birlariga onglashilg‘an,ikki tovushning bir-birisiga kelib qo‘shilishidan ikkisiga ham til bilan onglatib bo‘lmasliq birhol yuz bergan edi.— Bu senmi, qizim?— Men, otajon!Bu o‘ringacha boshqa bir mulohazada o‘lturgan qushbegi ularning so‘zlarini bo‘lib,Otabekdan so‘radi:— Qulingiz Hasanalini nega shu kungacha topib bo‘lmadi?— Qamalg‘an kunimdan beriga undan xabarim yo‘q, taqsir, — dedi-da, OtabekKumushka qaradi.— Bu kun o‘n ikki kun; Hasanali ota Toshkand ketmishdir, shundan beri undan darakbo‘lmadi, — dedi Kumush.— Toshkand ketishka uni nima majbur qildi? — deb o‘rinsiz bir savol bergan ediqushbegi, Kumushbibi uning nima uchun ketkanligini aytib qanoatlantirdi.Masala yana xat ustiga o‘tib, Otabek qushbegidan so‘radi:— Qo‘lingizdag‘i maktub bilan ehtimol biz oqlan-g‘an chiqarmiz? — Qushbegidantasdiq ishorasini olib davom etdi. — Hozir biz sizning adolatlik hukmingizdan bir narsaniso‘raymiz: ul shuldurkim, bizning to‘g‘rimizda yomon maqsad bilan sizga chaqimchiliqqilg‘uchi ig‘vogar va g‘arazgo‘lar bu majliska hozirlansinlarda, o‘zlarining mash’umkashflarini va yo ko‘rgan-eshitkanlarini isbot qilib bizni qayta boshdan dor ostig‘ayuborsinlar. Bil’aks isbot qilolmas ekanlar, bizga qazig‘an chuqurlarig‘a o‘zlari yiqitilsinlar!Adolatingizdan bizning talabimiz shul! — dedi va qo‘rboshig‘a qaradi. Uning yuzida qo‘rqishva iztirob alomatlari ko‘rdi.— Talabingiz o‘rinlik, — dedi qushbegi, — ammo xasmingizni1 bu majliska hozirlashuchun vaqtimiz ozdir va lekin bu kun uni qo‘lg‘a olarmiz va birisi kun beshovingizni biryerga jam’lab o‘z hukmimizni berar-miz, — dedi. Kumushbibiga yuzini o‘girdi. — Qizim,sizning bunchalik zakovat va jasoratingizga otangiz bilan eringiz har qancha tashakkuraytsalar va o‘zlarining mundan so‘ngg‘i umrlarini sizning baxshishingiz1, deb bilsalar arzir.Men ham sizning bu xizmatingiz evaziga eringiz bilan otangizni hozirdan boshlab ozodqildim. Ammo Otabek ish bir taraflik bo‘lg‘uncha o‘zining qochmaslig‘i uchun kafil berishkamajburdir.Hamma mol va mulki bilan qutidor Otabekka kafil bo‘ldi va qushbegining haqig‘a duoqilib, uchavlari mahkamadan birgalashib chiqdilar.— Ziyo aka bilan o‘g‘li Rahmatni bo‘shatingiz, so‘ngra anovini qo‘lg‘a olingiz! — deganamrni olib, qo‘rboshi ham siljidi. Shuning ila bu kungi hukm majlisi tamom bo‘lib, shahara’yonlari taajjub ichida tarqala boshladilar.20. ISTIQLOL DARDIYetmish kunlik bir muhosaradan keyin uch ming sipohni bir yarim mingga tushurib, biryarim ming sipohni Toshkand qo‘rg‘onlari ostida qurbon berib, Normuhammad qushbegiquruq qaytishg‘a majbur bo‘ldi.Bu yetmish kunlik qamal vaqtida Azizbekning sodiq fuqarolari bo‘lg‘an toshkandliklaraztahidil unga xizmat qilib, jonbozliq ko‘rsatib, nihoyat qipchoqlarni umidsiz Qo‘qong‘aqaytarishg‘a noil bo‘ldilar. Noil bo‘ldilar, ammo o‘zlari ham yaxshig‘ina bo‘lib qoldilar.Yetmish kunlik bir qamal, yetmish kunlik chetdan va eng ozi qishloqlardan munosabatni56