O'tkan kunlar - Islom Media

O’tkan kunlarAbdulla Qodiriyyoshidin quyi har bir erkak zotini bilotarahhum qatli om qullaricha sazovordir va illo ulmurtaddin badtar jobir va bexiradlardin11 janobi tojdorg‘a xarro‘z balki har soat xavfbordir. Ammo bul taqrirni o‘shal muayyan qatli om soati yetmag‘uncha har bir bexirat vabog‘iy bo‘lmog‘i yaqin majhul odamlardin po‘shida tutilmog‘i marjudir. Va lekin ul tojdor birsoati sa’idi muzaffarni muayyan aylab qalamravlaridagi barcha shahar va ko‘ylar, qishloqva kentlarning sadoqati zohir va qalbi tohir qullarig‘a maxfiy nomalar ko‘ndirib,sakbachchalarning qatli omig‘a amri oliylarini darig‘ tutmag‘aylar. Ammo Xo‘qandi firdavsmonandning o‘zida ul shaqovatpeshalar18 behad va behisob nufuska molik bo‘lg‘anlarivajhidin biz Toshkand navkarlarining i’onati19 beshakku shubha vojibdur. Siz shahanshohi,o‘shal soati muzaffarni ta’yin aylab, biz qullarig‘a xabar yuborsalar, bunda lozim bo‘lg‘anodamimizni qoldirib va yana har qayusimizg‘a tegishlik bir yuz, ikki yuz va besh yuzyigitimizni olib, xaloyiq ko‘zida go‘yo janobi tojdorning Musulmonqul falokatidin ozodliqg‘achiqib mustaqil sohibi toj bo‘lg‘anlarini muborakbod qilmoq uchun yurgan bo‘lib,i’onatlariga yetarmiz va darbozadin kirishimiz on faj’atan ul galai saklarga hujum boshlab,qatli omga qilich tortarmiz. Va yana maxfiy qolmag‘aykim, Toshkandning alhol beklikmansabida o‘lturg‘uchi qipchoq Normuhammad borasida qandog‘ farmon ber-g‘aylar, bulma’nida ham ishoratini darig‘ tutmasalar qullarini andishadan ozod qilg‘an bo‘lg‘aylar.Ushbu boloda1 mazkur mahzi samarayi sadoqat aqli qosirlarimiz xusuli natijasini bizqullarig‘a ushbu nomani qosidi qo‘lidin savob va xato, rad va ijobat, pisand va nopisandjavobini irso qilsalar va yana o‘z fikri bosavoblarini izofa qilib, qusur va xatolarimizni tanbehetsalar, biz navkari bejavhar6 va bosadoqati befarosatlarni dunyo-dunyo shodu xurramqilib, ul soyaboni marhamat va mehriboni boshafqatning xizmatlariga kamari xizmatni berkbog‘latqan bo‘lur edilar, huval-lohul-musta’in.Sadoqatingiz majlisiga jam’ bo‘lg‘uchi navkarlaringiz (imzolar)”.Bu noma ertasi kun xonga yuboriladirg‘an bo‘lib, bunga maxsus kishi belgulandi.Majlisning qo‘rqunchi Yusufbek hojidan bo‘lg‘an uchun unga soxta qarorni eshitdirmakto‘g‘risig‘a Muhammad Niyoz qushbegining o‘zi bevosita majlisdan chiqib ketdi. Shuning ilabu majlis tarqaldi.2. QORONG‘I KUNLAROtabek Marg‘ilondan qaytib kelgandan keyin o‘n kunlar o‘tkazib usta Alimdan bir xatolg‘an edi. Usta Alim xatida qutidorg‘a uchrashqanini hamma mayda-chuydalarigacha yozibkelib aytar edi: «Siz xiyonatni payqag‘uncha qayin otangizg‘a qandog‘ kina saqlab kelganbo‘lsangiz, ul ham sizga o‘shandog‘ kinalik ekan. Meni va oilamni tahqir etdi deb, buhaqoratni umr bo‘yi unuta olmasligini tushunib, o‘t ichida yurar ekan. Mendan haqiqatiholni onglab juda shoshib qoldi, hatto hushi boshidan uchdi. Ichkaridan aniq ma’lumotbera olmasam ham, ammo ularning ham qayin otangiz holig‘a tushkanlarini mulohazaqildim. Qayin otangiz sizning o‘tkan holingizning og‘irligini tasavvur qilolmag‘anidek,dushmanlaringizga bergan javobingizni taqdir etish uchun ham so‘z topolmas edi. Harholda orangizdag‘i kinaning dushmaningiz bilan birga supirilg‘aniga shubha yo‘q”.Maktubning yana bir o‘rnida: «Sizning qayerda bo‘lg‘anlig‘ingizni so‘rag‘an edi, menbilganimni aytdim. Kelarmikin degan edi, bunga ham o‘zingizning o‘shal muhmaljavobingizni berdim. Fikrimcha, qishda bo‘lmag‘anda ham, ko‘klamga chiqib o‘zlariToshkand tusharlar, deb o‘ylayman”.Xatning oxirida: «Sizdan bir kun so‘ng Homid o‘ldi. Haytovur bir og‘iz so‘zsiz to‘ng‘izqo‘pibdi. Men o‘lar chog‘ida ham sizga bir tuhmat to‘qirmi, deb qo‘rqqan edim. Qutidorg‘ahech bir jarima ortmabdirlar. Maqtul-larning egalari hech kimni tutib ko‘rsatolmag‘anlariuchun mahkamalar ham ishni tekshirmay qo‘ydilar. O‘ylashimcha, hech kim bilmagandaham, sirni o‘lgan Sodiqning onasi bilsa kerak edi. Ammo uning ham dami ichida,155