Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
przeszkodę, utrudniającą budowę nowego społeczeństwa.<br />
Obydwa te wątki: zniesienia kultury w ogóle jako systemu<br />
pośrednictwa i „zaczynania wszystkiego od nowa", powracają<br />
uporczywie w różnych momentach historycznych,<br />
w okresach napięć i kryzysów, powracają mimo swej oczywistej<br />
irracjonalności, niemożliwości osiągnięcia założonych<br />
celów. Tendencje umiarkowane i skrajnie radykalne nie<br />
są jednak wcale dominujące w kontestacyjnej refleksji<br />
nad kulturą. W wielu wypowiedziach poszukuje się świadomie<br />
przejścia od diagnozy sytuacji do jej zmiany, od<br />
zniesienia istniejącego stanu rzeczy do tworzenia nowych<br />
wartości. Ruch jako całość nie zatrzymuje się na żadnym<br />
z wymienionych etapów. Kontestacja kultury jest więc<br />
jednocześnie jej odrzuceniem i reinterpretacją, a także tworzeniem<br />
kultury nowej, wykraczającej poza zastane systemy<br />
komunikacji i rodzaje ekspresji.<br />
Punktem wyjścia ruchu ku nowej kulturze jest osiągnięcie<br />
świadomości własnego położenia wewnątrz układu:<br />
„państwo—kultura—społeczeństwo". Na tym pierwszym<br />
etapie następuje odsłonięcie mechanizmów represywnej<br />
integracji i próba wyjścia poza nie. Diagnozy i opisy sytuacji<br />
w kategoriach najbardziej ogólnych zajmują w pismach<br />
kontestacyjnych równie wiele miejsca, jak krytyka<br />
wyodrębnionych aspektów kulturowej alienacji, jakiej podlega<br />
współczesny człowiek. Zakwestionowanie kultury zastanej<br />
towarzyszyło zawsze dążeniom do rewolucyjnej<br />
zmiany. Jednak w chwili obecnej kultura w szerokim znaczeniu<br />
zajmuje inne miejsce w całości „historycznego systemu<br />
działania" 1 Dlatego właśnie zbuntowana młodzież,<br />
atakując kulturę, spodziewa się zachwiania równowagi całego<br />
systemu. W społeczeństwie represywnej integracji,<br />
gdzie kultura jest narzędziem polityki, nie da się stworzyć<br />
„kulturowego azylu" uwolnionego od presji systemu.<br />
Nierozdzielność polityki i kultury uznana została za fakt<br />
nieodwracalny. Dążenia ruchu nie kierują się więc ku uwolnieniu<br />
kultury od dominacji ekonomii i zinstytucjonalizowanej<br />
władzy oraz zagwarantowania w przyszłości jej autonomii,<br />
lecz ku zastąpieniu jednego zintegrowanego systemu<br />
1 A. Touraine, Production de la société, Paris 1973, s. 533. Na historyczny<br />
system działania składa się typ wiedzy i poznania, typ akumulacji<br />
i model kultury determinujący kierunki i sposoby społecznego<br />
działania.<br />
104
Change language