Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

ludźmi, pogodzenia indywidualności i wspólnoty, czynna
akceptacja zasady współodpowiedzialności i uczestnictwa
w decyzjach politycznych i ekonomicznych. Ruch ten w
obecnej fazie nie wywołał istotnych zmian w sytuacji politycznej,
nie przekształcił także struktur organizacyjnych,
przeciw którym występowały bardzo gwałtownie wszystkie
grupy zaangażowane w kontestacji. Doprowadził jednak do
zmiany sposobu myślenia i oceny rzeczywistości w środowisku
młodzieży, a także wywołał pewien ferment wśród
pisarzy, artystów, pracowników naukowych. Pozostawił najbardziej
wyraźne ślady w sferze kultury, światopoglądu,
stylu życia, obyczaju, form ekspresji. Poszukiwania w tym
zakresie są kontynuowane. Świadczy o tym wyraźny zwrot
w kierunku odnalezienia innych miar społecznego postępu
i celów wspólnych całej ludzkości, rozwijający się ruch
wspólnot, podejmowane przez polityków i pedagogów poszukiwanie
nowych rozwiązań w zakresie systemu kształcenia.
Świadczą próby tworzenia własnego świata wbrew
rzeczywistości, specyficzny typ wyobraźni, ukazujący codzienność
w innych niż powszednie wymiarach. Kontestacja
demaskuje uznawane za podstawowe „prawdy" mity cywilizacji
zachodniej i buduje nową wizję świata. Trudno powiedzieć,
czy wizja ta w stosunku do poprzednich adekwatnie]
oddaje sens ludzkiego istnienia i społecznego rozwoju,
tak, jak światopogląd romantyczny nie był „prawdziwszy"
od oświeceniowych koncepcji racjonalnego, uporządkowanego
świata, dającego się ująć w kategoriach społecznego
postępu. Wizja ta jest po prostu inna. Odpowiada potrzebie
ludzi widzenia siebie wewnątrz jakichś nadrzędnych całości,
które w ciągu lat ostatnich uległy rozbiciu. Krytyka kontestatorów,
niszcząca podstawy wiary w doskonałość cywilizacji
technicznej, obala mity mocno już nadwątlone. Jest
gwałtowniejszym i bardziej upowszechnionym wyrazem
krytyki podejmowanej już przez filozofów lub filozofujących
psychologów typu Fromma, przez literaturę i sztukę,
a także przedstawicieli nauk społecznych i politycznych.
Interesujące jest natomiast powstawanie nowego światopoglądu
i tworzenie się nowej utopii. W czasach niedawnych
z wielkimi światopoglądami wiązały się określone nazwiska
wielkich twórców. Światopogląd tragicznego egzystencjalizmu
— sformułowany w swych podstawowych treściach
przez Heideggera i Sartre'a — wyraził się także w literatu-
11