Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
i Jacka Keruaca. Już w początkach lat pięćdziesiątych Ginsberg<br />
zaprzestał uprawiania literatury „konwencjonalnej",<br />
Przyjmując zasadę wypowiedzi spontanicznych i nie kontrolowanych.<br />
Każde doskonalenie dzieła było sprzeniewierzeniem<br />
się zasadzie spontaniczności — sztucznością. Każdy<br />
wiersz traktowano jako improwizację. W tworzeniu poezji<br />
zalecał Ginsberg: „...pisać, nic więcej, pozwolić biec wyobraźni,<br />
odsłaniać i szkicować magiczne wiersze wytryskające<br />
z prawdziwego ja..." 125 Jego najbardziej znany poemat<br />
z tego okresu: The Howl, został napisany właśnie w ten<br />
sposób w ciągu paru godzin. W taki sam sposób Keruac<br />
tworzył swoje powieści na długich rulonach papieru, aby<br />
nie przerywać potoku skojarzeń, nie poprawiając ich nigdy.<br />
Było to odpowiednikiem automatycznego zapisu proponowanego<br />
przez dadaistów. W obu wypadkach realizowano<br />
taką koncepcję sztuki, w której twórczość jest spontanicznym<br />
wybuchem odczuć, nie korygowanych przez reguły estetyczne<br />
i intelekt. Charakterystyczne, że podobnie jak wielu<br />
poetów i twórców okresów przełomowych Ginsberg szukał<br />
natchnienia w środowiskach skupiających samo dno<br />
ludzkiej nędzy i upadku, wśród ludzi marginesu, w szpitalach<br />
psychiatrycznych, w gettach. „Lecz na dnie krzyku<br />
cierpienia, który wznosił się w tych przeklętych miejscach<br />
— pisze Roszak — Ginsberg odkrywał to, co moloch burżuazyjny<br />
pragnął przede wszystkim pogrzebać żywcem: siły<br />
lecznicze wizjonerskiej wyobraźni." 126<br />
Podobną ewolucję, jaką przeszedł ruch da-da do surrealizmu,<br />
przeszedł ruch młodzieży w swym procesie politycznego<br />
samookreślenia. Zamiast niesmaku wybuchła wściekłość,<br />
miejsce dowcipów zajęły akty agresji. Tak jak w ruchu<br />
kontestacji doszło od manifestacji przeciw skostniałym uniwersytetom<br />
i przeciw wojnie do totalnej odmowy uczestnictwa<br />
w istniejącym porządku społecznym, tak w surrealizmie<br />
za reprezentatywną dla politycznej postawy tego ruchu<br />
uznano „Tę nieograniczoną zdolność odmowy, która jest<br />
całym sekretem ruchu ludzkości naprzód..." 127 Nie zmieniły<br />
się zasadnicze tendencje określające koncepcje człowieka,<br />
twórczości i sztuki, nastąpiła jednak radykalizacja ruchu.<br />
125 Cyt. za: T. Roszak, The Making of a Counter Culture, New York<br />
1968, wyd. franc. Vers un contre-culture, Paris 1970, s. 152.<br />
126 « Tamże, s. 154.<br />
127 A. Breton, Position politique du surréalisme, Paris 1935.<br />
247
Change language