Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Aldona JawÅowska drogi kontrkultury
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
zostają wcielane w życie i przekraczane ku wciąż nowym<br />
ulepszeniom. Stan permanentnej utopii, to stała gotowość wyobraźni<br />
do rozbudowywania wizji lepszego świata we wszystkich<br />
jego możliwych wymiarach. Możliwości są tu nieograniczone<br />
— twierdzą „teoretycy" <strong>kontrkultury</strong>. Permanentna<br />
utopia zakłada wielość rzeczywistości alternatywnych, które<br />
mogą być przeciwstawione odrzucanemu światu, znosi granice<br />
wyobraźni, wzbogacając wizje nowego życia o coraz nowe<br />
elementy. Nieistotna jest spójność tych wizji ani zachowanie<br />
ciągłości w ich rozbudowywaniu. Chodzi o to, by utrzymać<br />
wyobraźnię w ruchu, zapobiec grożącej dogmatyzmem petryfikacji<br />
obrazów nowego porządku.<br />
Pojawienie się utopii permanentnej wiąże się z trzecią<br />
znamienną cechą współczesnych utopii: są to utopie bez autorów.<br />
Oczywiście, można by także wymienić pomysły utopijne<br />
związane z określonymi nazwiskami, lecz powstawanie<br />
utopii anonimowo i kolektywnie to zjawisko najbardziej<br />
charakterystyczne. Pewne treści tych utopii pojawiają<br />
się i upowszechniają w niewiadomy sposób, inne nikną,<br />
stale coś zostaje dobudowywane, stale następuje weryfikacja<br />
wyobrażeń. Utopia kolektywna wyłania się z kontestacyjnych<br />
pism, pieśni, z kontestacyjnej sztuki, z doświadczeń<br />
komun i organizacji.<br />
Chcąc odnaleźć swoistość nowych utopii w ich treściach,<br />
napotkalibyśmy duże trudności. Treści te bowiem są „odwieczne".<br />
Tym co najbardziej charakterystyczne, wydaje się<br />
zdecydowana przewaga zainteresowania człowiekiem i małą<br />
społecznością w stosunku do zainteresowań społeczeństwem<br />
jako całością. Znamienne dla kontestacyjnych utopii<br />
jest także to, iż zawierają one najczęściej nakazy działania,<br />
sformułowane dość wyraźnie.<br />
Porównując tę charakterystykę z klasyfikacją wprowadzoną<br />
przez Szackiego 3 , powiedzielibyśmy, iż w kontrkul-<br />
Autor podejmując problematykę „utopizmu" i utopii, wprowadza<br />
podział na utopie eskapistyczne, sprowadzające się do przybierających<br />
różne formy ekspresji marzeń o lepszym świecie, i utopie heroiczne<br />
zawierające obok wizji szczęścia, programy i nakazy jego realizacji.<br />
W obrębie pierwszych wyróżnia: utopie miejsca, czasu i wiecznego<br />
Jadu. W obrębie drugich — utopie zakonu, będące próbami życia<br />
zgodnego z ideałem wewnątrz lub raczej na marginesie odrzucanego<br />
świata, oraz utopie polityki, będące próbami przebudowy całego społeczeństwa<br />
zgodnie z przyjętym idealnym wzorem. J. Szacki, Utopie,<br />
Warszawa 1968.<br />
266
Change language