Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

i literaturze socjologicznej na określenie wyrażanej przez
młodzież odmowy uczestnictwa w zastanej rzeczywistości.
Pozostajemy przy potocznym rozumieniu „kontestacji". Opisanie
poglądów, postaw, rodzajów aktywności określonych
tą nazwą wydaje się bardziej właściwe niż budowanie definicji
uściślającej, która zubożyłaby jej zakres w stosunku do
owego potocznego rozumienia.
Termin ten przeszedł charakterystyczną ewolucję. Od
łacińskiego contestor, contestari, oznaczającego potwierdzenie,
odwołanie się do świadectwa jakichś wyższych instancji,
poprzez francuskie contestation — zakwestionowanie,
spór, negacja, znaczenie najnowsze jest jakby nawiązaniem
do określeń źródłowych. W aktualnych rozumieniach słowa
kontestacja coraz wyraźniej występuje podwójność sensu;
zawiera się w nim zaprzeczenie będące jednocześnie potwierdzeniem
wartości, w imieniu których się zaprzecza.
Chwiejności semantycznej terminu odpowiada wielorakość
oznaczonego nim myślenia i działania, w której zacierają
się granice między światem realnym i wyobrażonym, a niszczenie
i konstrukcja łączą się w nierozdzielną całość.
Do objawów postaw kontestacyjnych zalicza się zachowania
ogromnie różne, a nawet przeciwstawne: demonstracje,
strajki studenckie o charakterze politycznym — i ucieczki
z domu praktykowane coraz częściej przez zbuntowane
dzieci. Zamachy bombowe — i tworzenie małych społeczności,
kształtujących nowe style życia, nowe formy międzyludzkich
kontaktów, niemożliwe do urzeczywistnienia w ramach
„normalnych" układów społecznych. Dewiacje, takie
jak narkomania czy przestępczość — i pozytywną działalność
społeczną zmierzającą do tworzenia tzw. „instytucji alternatywnych",
wyrastających obok oficjalnego systemu
(szkół, spółdzielni, przychodni lekarskich, kas wzajemnej
pomocy, a nawet ośrodków badań socjologicznych zajmujących
się wykrywaniem nieprawidłowości funkcjonowania
demokratycznych instytucji i ich społecznych skutków).
Akty przemocy wobec przedstawicieli władzy, znienawidzonych
korporacji — i rezygnację prowadzącą do samobójstwa;
„Robienie Nic" l — i intensywny wysiłek. Zorganizo-
1 „W niewidzialnej siatce bezimiennych ludzkich powiązań (imiona
odsiano jako niepotrzebne śmieci), możemy pomóc sobie wzajemnie
w Robieniu Nic. Robić Nic publicznie, uczyć Niczego, demonstrować
7