Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

i pozbawiającej je tego, co istotne: emocjonalnych treści.
Irracjonalizm ten nie budzi również sprzeciwu, jeśli traktowany
jest jako odpowiedź na głęboką absurdalność zracjonalizowanych
działań, zmierzających do celów nie poddawanych
kontroli rozumu, lecz przyjmowanych na zasadzie
oczywistości podtrzymywanej wszelkimi środkami przez
propagandę systemu. Jeśli jednak — a tak jest rzeczywiście
w niektórych nurtach ruchu — odrzuca się wartość naukowego
poznania na rzecz mistycznych olśnień, wiedzę intersubiektywną
i zwerbalizowaną na rzecz indywidualnych
i nieprzekazywalnych doświadczeń prawdy o świecie i samym
sobie, zaś porozumienie za pomocą mowy lub systemu
znaków na rzecz pozazmysłowego „bezpośredniego kontaktu",
podejmuje się próbę beznadziejnej ucieczki od rzeczywistości,
narażając się w istocie na jej presje w sposób
bardzo dotkliwy. W tym zabiegu odcięcia się od „zepsutego
świata", zerwania wszelkich łączących z nim środków komunikacji
kryje się sztuczność, nieautentyczność polegają--
ca na powtarzaniu gestów, zachowań zapożyczonych bądź
z odległych czasów, bądź z innych całkowicie odmiennych,
choć równoległych w czasie kultur. Zachowania te czy też
raczej zapożyczona struktura światopoglądowa znaczyła coś,
była żywa w owych innych kontekstach. Przeniesiona w realia
społeczeństwa neokapitalistycznego jest pusta, staje się
dziwactwem lub zabawą, a nie autentyczną siłą, wartością
zdolną przeciwstawić się zastanej kulturze i inspirującą do
jej odnowy. Zerwanie jest więc pozorne.
Niebezpieczna wydaje mi się również wiara w możliwość
budowania trwałych więzi ideowych, podstaw integracji
ruchu w oparciu o przeżycia i nastroje, „atmosferę ruchu",
a nie systematyczne precyzowanie i uzgadnianie poglądów
dotyczących aktualnej oceny rzeczywistości społeczno-politycznej
oraz choćby najbardziej ogólnej koncepcji jej zmiany.
Podobnie jak zachowania „ucieczkowe" są uniezależnieniem
się pozornym, tak pozorne wydają się porozumienia
oparte na intuicjach, „wspólnych odczuciach", a nawet
— naprawdę istniejących wspólnych zagrożeniach.
Trudno również zaakceptować pewne tendencje — na
szczęście niezbyt powszechne — do ignorowania całego dorobku
wiedzy. Pokusy zakwestionowania, zawieszenia wiedzy
zastanej, po to by ją ponownie zweryfikować, nieobce
były wielkim filozofom. Hasła takie głoszone przez ludzi
309