Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

to, co jest, mówią kontestatorzy. 37 Wiedzę, która służy
utrzymaniu dotychczasowego stanu rzeczy, wiedzę-narzędzie
uznano za nieprzydatną, a nawet szkodliwą. Teorie poznania,
które umożliwiają penetrowanie jedynie wąskiego
wycinka niezmierzonego świata, uznane zostały za degradację
możliwości ludzkiego umysłu.
Co proponuje się w zamian za to Inną koncepcję poznania
opartą na intuicji i „bezpośrednim wglądzie", dostarczającą
wiedzy funkcjonującej jak gdyby na innych obszarach
świata.
Częstym argumentem wysuwanym w obronie poglądu, że
kontestacja jest ruchem o ograniczonym problemowo i środowiskowo
znaczeniu, staje się stwierdzenie, iż kontestatorom
brak programu i skrystalizowanych założeń ideologicznych.
Wielu autorów zwraca uwagę na pomieszanie
wątków i idei w wypowiedziach programowych ruchu, na
brak spójności i dowolne interpretacje poglądów ideologów,
do których młodzież się odwołuje. Marks i idee chrześcijaństwa
realizowane w grupach typu Jesus Freaks lub
Monsters of Jesus, Che Guevara i surrealizm, Lenin, Mao
i Marcuse, obok tego elementy filozofii Wschodu, adaptowany
do warunków zachodniej cywilizacji buddyzm zen
i joga. Nietrudno stwierdzić, iż kontestacji brak jednolitej
wizji przyszłego porządku. Lecz wizja taka jest na tym
etapie formowania się ruchu i powstawania nowych układów
społecznych, leżących u jego podstaw, nieosiągalna.
W pierwszej fazie ruch opozycji oscyluje między globalnym
odrzuceniem społeczeństwa zidentyfikowanego z systemem
dominacji a poszukiwaniem koncepcji społeczeństwa,
która odpowiadałaby jednocześnie wymaganiom integracji
i spontaniczności. Opozycja cząstkowa jest pomieszana
z kontestacją totalną, chociaż samoidentyfikacja ruchu dokonuje
się z pozycji nie tylko walczącej w imię własnych
interesów wąskiej grupy, lecz całego społeczeństwa, w imieniu
którego ruch formułuje swe żądanie.
W tej pierwszej fazie mieszają się: odrzucenie i afirmacja,
a elementy konstruktywne nie są całkowicie homogeniczne.
„W fazie utopijnej — twierdzi Touraine — intelektualiści
mówią w imieniu uciskanych, najniższych kategorii społe-
37 Na to przeciwstawienie „nieprawdziwe] realności" i „prawdziwe]
utopii" zwraca również uwagę Batałow, op. cit., s. 144.
20 — A. Jawłowska 305