Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

łań charakterystycznych w sytuacji kryzysu organizacji czy
instytucji (szkoła, rodzina, system parlamentarny itp.).
Te rodzaje aktywności, obok innych, występują w szerokim
nurcie ruchu młodzieży i stanowią elementy składowe
działania, lecz w nich się ruch nie wyczerpuje. Bunt studencki
skierowany przeciw uniwersytetom i szkołom był
walką ujawniającą kryzys tej organizacji, jaką jest system
kształcenia. Był także zakwestionowaniem systemu biurokratycznego
w jego sztywności decyzji i rozdźwięku między
potrzebami społecznymi, zewnętrznymi wobec tego systemu,
a nim samym. Jednak ruchy kontestacyjne wykroczyły
poza te wymiary. W buntach przeciw organizacji polem
konfliktów jest sama organizacja, aktorzy zaś znajdują się
w sytuacji dwoistej: na zewnątrz, a zarazem wewnątrz
struktury, która podlega zakwestionowaniu. Działania zmierzają
ku dezorganizacji, lecz także modyfikacji zastanego
schematu. Właściwie chce się tu zachować istniejące ramy
ogólne. Żądania wobec organizacji uwięzione są w niej
samej i odwołują się do jej interesów zagrożonych przez
tych, którzy nią kierują lub przez siły zewnętrzne wywierające
niekorzystną presję. Działanie to, jeśli nie wzbogaci
się o motywacje zupełnie nowe, wynikające z potraktowania
kryzysu organizacji jako skutku bardziej zasadniczych
konfliktów, nie prowadzi do przekształcenia
porządku społecznego.
Nie prowadzi również do przezwyciężenia systemu historycznego
działania ruch wywołany przez napięcia instytucjonalne,
dążący do ich usunięcia, jeśli zatrzyma się na tej
płaszczyźnie. Ruch antyorganizacyjny lub antyinstytucjonalny
zmierza do uzyskania udziału w decyzjach w ramach
istniejącego systemu, bez zakwestionowania jego podstaw.
Dąży do polepszenia sytuacji i zasięgu wpływów grup
w imieniu których działa, lecz relatywnie, w stosunku do
innych grup społecznych uczestniczących w systemie rządzenia.
Ruch antyinstytucjonalny określa się przez zdolność
do wywierania rzeczywistej presji na instytucje, uzyskiwanie
praw czy przywilejów. Poruszając się na tym polu,
podobnie jak inne ruchy modernizacyjne czy reformatorskie,
nie może doprowadzić do zmian w skali formacji społecznej.
Możliwość takiej zmiany powstaje ponad kryzysem
organizacji i zakwestionowaniem instytucji, wtedy gdy
cała władza oraz zasady podziału i sposoby użytkowania
296