Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

Proklamowano udział wszystkich ludzi w rewolucji, powszechną
aktywność rewolucyjną i twórczą.
Ale nie te rodzaje organizacji były dla ruchu kontestacyjnego
reprezentatywne. Trzecią płaszczyzną organizacyjną,
w której ruch wyraził się najpełniej, stanowiły różne grupy
powstające w trakcie działań, w odpowiedzi na konkretne
sytuacje (komitety działania, „grupy ad hoc", tworzące
się w związku z konkretnymi zadaniami, a przekształcające
się często w organizacje bardziej trwałe i o szerszym programie).
Grupy, które można by zaliczyć bądź do opozycji
pozaparlamentarnej, bądź do grup typu guerilla, akceptujących
użycie siły, partyzantkę uliczną, akcje terrorystyczne.
Do najbardziej aktywnych organizacji nowego typu należała
amerykańska Students for a Democratic Society (SDS),
która choć odrzucała formy funkcjonowania przyjęte przez
istniejące partie polityczne, miała w pewnym okresie ambicje
przekształcenia się w organizację będącą partią polityczną
młodzieży. SDS powstała w roku 1960 z połączenia
radykalnych grup studenckich. W okresie pierwszych dwu
lat istnienia organizacja ta liczyła zaledwie kilkuset członków.
W czasie konwencji w Port Huron w 1962 roku, na
której sformułowano pierwszy manifest przedstawiający
ogólne cele organizacji — liczba członków SDS wzrosła do
20 000. W manifeście tym opowiedziano się: przeciw amerykańskiemu
imperializmowi, przeciw wojnie w Wietnamie
i „zgniłej amerykańskiej demokracji", przeciw kulturze
będącej przedłużeniem represywnego społeczeństwa. SDS
już w pierwszym okresie istnienia wykroczyła poza sprawy
studenckie, próbując określić swe stanowisko wobec systemu
społecznego jako całości i wobec zasadniczych kierunków
polityki państwa. W swych założeniach programowych
SDS była organizacją otwartą i zdecentralizowaną, bardzo
niejednolitą politycznie i ideologicznie, stanowiła federację
małych grup, które same opracowywały i realizowały własne
programy. Mieścili się w niej studenci o poglądach umiarkowanie
radykalnych, mało upolitycznieni hipisi, komuniści
i maoiści, różne grupy anarchistyczne i prokubańskie. Luźno
ze sobą powiązane grupy łączyło raczej nastawienie emocjonalne
i moralne niż wyraźnie sformułowana i akceptowana
przez wszystkich ideologia. Łączyła je także obawa
(równie silna wśród przywódców, jak i wśród członków)
przed zbiurokratyzowaniem struktury organizacji. Hasłem
25