Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

nienie marzeń, ale i przez odrealnienie rzeczywistości. Zły
świat rzeczywisty istnieje dzięki głęboko zakorzenionemu
w naszej wyobraźni poczuciu nienaruszalności tego świata.
Świat poprawiony lub raczej nie zepsuty istnieje realnie,
należy tylko go odsłonić, odrzucając fałszywe, ograniczające
świadomość wyobrażenia.
Dawne utopie przybierały formy literackie, obudowując
główne idee szczegółowymi opisami życia i przygód bohaterów,
wyimaginowanego miejsca, w którym powstać miało
lub zostało odkryte szczęśliwe społeczeństwo. Zabiegi te
Przybliżały czytelnikowi świat oddalony, a zarazem świadczyły
o tym, iż owa odległość jest przez autora w pełni
uświadomiona. Utopie lat ostatnich albo występują w przebraniu
naukowości, albo — jak utopie kontestacyjne — są
zestawami sytuacji, haseł i wartości, które zawierają nakaz
natychmiastowej realizacji. Przykładami utopii „naukowych"
są różne wizje doskonałej rzeczywistości opatrzone
rozbudowanymi dowodami ich realności, odwołującymi się
do osiągnięć cybernetyki, informatyki, fizyki współczesnej,
rozwoju nowych technologii itp., lub też wizje doskonałego
człowieka i społeczeństwa udowadniające swą realność
Przez odwołanie się do ciągłości historycznego rozwoju,
właściwości ludzkiej natury itp. Przykładami utopii realizowanych
są różne eksperymenty życia we wspólnocie, podejmowane
coraz częściej przez młodzież nie tylko w Stanach
Zjednoczonych, gdzie eksperymenty te są najbardziej
znane, ale i w innych krajach zachodnich.
Drugą cechą nową jest pojawienie się utopii permanentnej.
W utopiach klasycznych rzeczywistość była jak gdyby
zatrzymana. Fakt, iż wybiegała ona daleko naprzód w stosunku
do rzeczywistości istniejącej, zapewniał jej trwałość,
zapobiegał dezaktualizacji. To świat realny się zmieniał,
Przybliżając się lub oddalając od wyobrażonego, utopia
trwała nie zmieniona raz powołana do życia siłą wyobraźni.
Utopia permanentna jest wynikiem stałego kwestionowania
nie tylko istniejącego świata, ale i propozycji jego naprawy.
Jest zaprzeczeniem sytuacji, w której z jednej strony
mamy wizję nowej rzeczywistości, zakończoną i doskonałą,
z drugiej zanegowany stan aktualny, zaś pomiędzy tymi dwoma
biegunami pustą przestrzeń, która może rosnąć lub maleć
w zależności od kierunku zmian aktualnego stanu. Permanentna
utopia nie na tym też polega, iż kolejne wyobrażenia
265