Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

nie kontestacyjnych poglądów i wartości na postawy młodzieży,
a także na pewne środowiska ludzi dorosłych. Oddziaływanie,
którego skutki nie zawsze są widoczne z dnia
na dzień i ujawniają się bardziej w stylach życia, kierunkach
twórczości artystycznej czy literackiej niż w wypowiedziach
ankietowych. W rozdziałach poprzednich —
zdając sobie sprawę z niepewności i fragmentaryczności danych
— staraliśmy się przedstawić informacje o liczebności
uczestniczących w wydarzeniach organizacji młodzieżowych
oraz rozmiarach ilościowych manifestacji i innych
form buntu na terenie szkół i uniwersytetów. Warto tu
przypomnieć, że organizacje, które można by nazwać kontestacyjnymi,
były nieliczne, lecz bardzo aktywne, udział
zaś uczącej się młodzieży w walce przeciw władzy był masowy.
W okresie jej szczytowego nasilenia na niektórych
uniwersytetach Francji osiągał 100%. Touraine podaje, że
za liczby przeciętne i reprezentatywne dla „francuskiego
maja" można przyjąć od 60% —100%. 37 W RFN wedle badań
Wildenmanna i Kaasego w roku 1968 — 95% studentów
i 91% całej młodzieży uważało za usprawiedliwione
wyjście na ulicę, gdy wymagała tego skuteczność realizacji
celów politycznych, 73% studentów brało zaś aktywny
udział w demonstracjach. 38 Także w Stanach Zjednoczonych
według danych z 1970 roku około 80% studentów brało
udział w strajkach i demonstracjach. 39
W rozdziale tym próbujemy zrekonstruować — na podstawie
informacji bardzo niepełnych — obraz społeczno-
-politycznych postaw młodzieży, jaki rysuje się na podstawie
badań przeprowadzonych w tym okresie w USA
i RFN, oraz zastanowić się nad zasięgiem działania kontestacji
na podstawie bezpośrednio widocznych form aktywności
społeczno-kulturowej ruchu. Wnioski, jakie można
by wyciągnąć z rezultatów tych dwu rodzajów spojrzenia
na zasięg zjawiska, nie wspierają się wzajemnie.
Fakt ten skłania do refleksji i nad wartością diagnostycz-
37 A. Touraine, Le mouvement de Mai ou le communisme utopique,
Paris 1968.
38 L. von Friedeburg, Youth and Politics in the Federal Republic
of Germany (Materiały z konferencji poświęconej sprawom młodzieży),
Los Angeles 1968.
39 The Report of the President's Commission on Campus Unrest,
s. 49.
94