Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

cuskich intelektualistów. Pojęcie „sytuacji" charakterystyczne
dla koncepcji tej grupy, jak również hasło zmiany
kultury jako zmiany codzienności, występują wyraźnie
w ostatnich pracach Henri Lefebvre'a i Rogera Garaudy'ego.
Sytuacjoniści, skupiający wielu dobrych plastyków,
Poetów, pisarzy, odegrali także dużą rolę w ukształtowaniu
się specyficznych form agitacji i ekspresji w czasie wydarzeń
majowych. Oni właśnie dążyli do zburzenia porządku
narzucającego kryteria oceny tego, co warto realizować,
do ukazania zarówno pęknięć w obrazach świata, jak
i przepaści między przedstawieniami a tym, czego one
dotyczą. Poprzez zmianę znaczenia znanych słów, ukazywanie
ich zaskakującego sensu w zdaniach pozornie absurdalnych,
rozbijali schematy myślenia i stereotypowe skojarzenia.
Jeden z sytuacjonistów, malarz z dawnej COBRA,
J. Jorn, pisze: „Odwrócenie sensu jest grą ożywiającą zdolność
dewaloryzacji. Wszystkie elementy przeszłości kulturalnej
powinny być ponownie rozmieszczone, ukazane
w innych kontekstach lub zniknąć ze świadomości." 20
Pomysłem sytuacjonistów była propaganda przez odwracanie
sensu ogłoszeń, plakatów reklamowych itp. W czasie
majowego strajku robotnicy wraz ze studentami przestawili
znajdujący się na frontonie fabryki napis — nazwę
firmy Berliet na Liberte. Jednym z zadań naczelnych wysuwanych
przez sytuacjonistów było uwalnianie zablokowanej
aktywności, przełamywanie pasywności poprzez prowokację
odsłaniającą prawdziwe mechanizmy władzy. Sytuacjonistyczne
hasła „Zaproszenia do wspólnego święta",
totalnej spontaniczności, bezpośrednich kontaktów, w pełni
ujawniły się w czasie walk majowych. Święto było więc
celem i środkiem. Atmosfera zabawy, będącej przeciwstawieniem
przymusu, sprzyjała wyzwoleniu się różnych
spontanicznych form twórczości. W cytowanej już książce
Vaneigem pisze: „Zniknięcie (zawieszenie w okresie maja)
przymusowej pracy, łączyło się w sposób konieczny z rozwojem
różnej wolnej twórczości we wszystkich dziedzinach:
napisach, języku, rewolucyjnej taktyce, technice
walki, agitacji, piosence, afiszach i rysunkach." 21
Nowa kultura, rozumiana jako nowy rodzaj międzyludz-
20 wg A. Willenera, op. cit., s. 176.
21 Tamże, s. 142.
123