Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

określić jej funkcje społeczne. Ludzie z kręgu Komitetu
londyńskiego prowadzili badania nad wpływem na osobowość
środowiska geograficznego i zmian, jakie w nim wywołuje
ingerencja człowieka. Inni artyści związani z ruchem
COBRA (Kopenhaga, Bruksela, Amsterdam), międzynarodowego
stowarzyszenia eksperymentujących twórców,
dążyli do przezwyciężenia starych kanonów estetycznych,
krępujących wyobraźnię także i w pozaartystycznej
aktywności.
W pierwszym manifeście formułującym cele kulturalne
ruchu sytuacjonistów zadeklarowano: „Rewolucyjne działanie
na polu kultury nie powinno mieć na celu tłumaczenia
lub opisywania życia, lecz rozszerzenie jego możliwości
[...] Wraz z eksploatacją człowieka powinny umrzeć te
uczucia, kompensacje i zwyczaje, które są jej produktem.
Trzeba na nowo stworzyć i określić pragnienia." 14 Od roku
1958 sytuacjoniści zaczynają wydawać czasopismo „Revue
Internationale Situationniste". W pierwszych numerach
pisma podejmują próbę samookreślenia i wyjaśniają podstawowe
terminy własnego języka.
Sytuacjonista to ten, kto działa w dziedzinie teorii lub
aktywności praktycznej poprzez konstruowanie sytuacji,
kto angażuje się w konstrukcję sytuacji. Przez „sytuację"
rozumiano tu całokształt kontaktów z rzeczami i ludźmi,
w które człowiek jest włączony w każdym momencie swego
życia. Ta nieustannie pobudzana świadomość własnego położenia
w całej swej konkretności prowadzić miała do totalnej
odpowiedzialności za siebie samego i wszystko to, co
znajduje się w zasięgu percepcji. Ponieważ jednostka jest
określona swą sytuacją, musi mieć odwagę i możliwość
tworzenia sytuacji na miarę własnych życzeń. Wedle sytuacjonistów
kultura jest odbiciem przekształceń świadomości
w każdym momencie historycznym, stwarzających
ramy organizowania codziennego życia. Kompleks nawyków
estetycznych, sposobów komunikowania, uczuć i zwyczajów
regulujących zachowania codzienne jest poszczególnym
jednostkom obiektywnie dany, a jednocześnie przez
nie tworzony w procesie działań zbiorowych. Przekroczenie
tej obiektywności ku świadomemu tworzeniu kultury było
14 G. Débord, Rapport sur la construction de situations et sur les
Onditions de 1'organisation et de 1'action de la tendance situationniste
Internationale, 28 lipca 1957.
115