Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

wane działania długofalowe — i spontaniczne, jednorazowe
akcje o burzliwym przebiegu. Ruch kontestacyjny uzewnętrznia
się także w wielorakiej twórczości artystycznej, przypominającej
w niektórych środowiskach (raczej swym klimatem
niż osiągnięciami) poszukiwania i próby podejmowane
przez artystów powojennej generacji z okresu dadaizmu
i początków surrealizmu. Zaangażowana sztuka kontestacyjna,
będąca protestem przeciw wrogiemu światu,
ucieleśnieniem i sposobem popularyzacji nowych wartości,
jest zarazem próbą zburzenia zastanych oczekiwań i nawyków
estetycznych odbiorców, poszukiwaniem nowych form
artystycznego wyrazu.
Czynny protest przeciw wszystkiemu, co narzuca ludziom
cywilizacja techniczna w sferze warunków materialnych
i nadbudowy ideologicznej, zrodził się w środowiskach uczącej
się młodzieży i lewicowych intelektualistów krajów
o niejednakowym poziomie rozwoju ekonomicznego. Wybuchy
protestu o różnej sile i zasięgu działania nastąpiły niemal
w tym samym czasie w krajach bogatych i biednych,
ekonomicznie rozwiniętych i zacofanych, we Francji, Stanach
Zjednoczonych, Japonii, Holandii, Republice Federalnej
Niemiec, Belgii, Anglii, Włoszech, Hiszpanii, Turcji,
krajach Ameryki Łacińskiej, a także w Chinach i Jugosławii.
Kontestacją nazywa się zjawiska społeczne, takie jak
zorganizowany ruch polityczny w Hiszpanii i wielka zabawa,
którą była działalność holenderskich provosów, fakty
o tak nierównej wadze, jak krwawa masakra na Placu
Trzech Kultur w Meksyku, gdzie zabito ponad 500 osób,
i kolorowe festyny, przypominające ludowe święto, organizowane
przez hipisów. Wydaje się, że przyczyną rozszerzenia
i niedookreślenia zakresu tej nazwy jest nie tylko rzeczywista
wielorakość i nieuchwytność objętych nią zjawisk,
lecz i faktyczny stan orientacji w wydarzeniach, które ogarnęły
w okresie ostatnich dziesięciu lat wszystkie niemal
kraje Europy, obu Ameryk, częściowo także Azji. Brak dystansu
wobec tych wydarzeń, ich zbieżność w czasie, międzynarodowy
charakter i spektakularna odmienność w stosunku
do zachowań i sposobów walki politycznej uznanych
za „normalne" sprawia, iż opisuje się je zwykle raczej z ten-
Nic, żyć w cudownej Nicości..." BAMN (By Any Means Necessary),
Outaw Manifestos and Ephemera 1965—70, red. P. Stansil, D. Mairowitz,
Baltimore, Maryland, 1971, s. 66.
8