Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

logicznej" ruchu, gotów jest uważać kontestację za ruch
rewolucyjny, który może wywołać szybkie zmiany. Do interpretacji
„na wyrost" należą także te, które upatrują
w obecnej fazie ruchu młodzieży początek rewolucji, a młodzież
traktują jako nową klasę społeczną. Tendencje takie
powstają wśród licznych „teoretyków" i interpretatorów,
znacznie słabiej wyrażają się natomiast wewnątrz ruchu.
Kontestatorzy określają siebie chętniej jako „Nowy Naród",
„Szczep", a nie jako „nową klasę".
Na biegunie przeciwległym umieszczamy wszystkie interpretacje,
które traktują kontestację jak ruch wywołany zakłóceniami
w funkcjonowaniu instytucji lub mechanizmów
społecznych, kulturowych bądź ekonomicznych i zmierzający
do przywrócenia zachwianej równowagi poprzez ich
zmianę lub modyfikację. Zgodnie z tymi interpretacjami
kontestacja jest więc ruchem działającym wewnątrz systemu,
nie naruszającym jego podstaw i nie kwestionującym
go jako całości. Wyłonione i zaostrzone przez ruch konflikty
są do rozwiązania bez zasadniczej zmiany tej całości.
Przyczyny buntu młodzieży ukazuje się tu zwykle akcentując
szczególnie jakiś rodzaj psychologicznego bądź organizacyjnego,
a nie klasowego konfliktu (np. konfliktu pokoleń,
rozdźwięku między potrzebami społeczno-ekonomicznymi
a możliwościami strukturalnymi i programowymi systemu
oświaty, sprzeczności między potrzebą a możliwością
awansu, spowodowaną wzrostem demograficznym i specyficzną
sytuacją społeczną „wykształconych młodych ludzi"
na Zachodzie). W tej grupie mieszczą się także interpretacje,
które sprowadzają wydarzenia do kryzysu struktur organizacyjnych,
problemu kulturowej inicjacji lub też
uznają kontestację za zdrowy odruch protestu wobec ubocznych
skutków szybkiego wzrostu techniki, jakie można i należy
usunąć. Taki rodzaj interpretacji sugerują poglądy
wielu badaczy kultury, np. Margaret Mead, która interpretuje
bunt młodzieży jako działanie wynikające z napięć
związanych z trudniejszą niż kiedykolwiek przedtem kulturową
inicjacją. Autorka ta sądzi, iż po raz pierwszy w historii
ludzkości młodzi w swej wiedzy wyprzedzili starszych.
W tym świecie dorośli są imigrantami, dzieci tubylcami
— pisze Mead. 14 Zmiany zachodzą w ciągu tych os-
14
M. Mead, Culture and Commitment. A study of the Ceneration
Cap, New York 1970, Wstęp.
288