Aldona Jawłowska drogi kontrkultury

RUCH WYZWOLENIA KOBIET
Kontestacyjny ruch kobiet świadczy o jeszcze innym rodzaju
zarysowujących się pęknięć w systemie amerykańskiej
i zachodnioeuropejskiej kultury. Ruch ten zmierza
do zakwestionowania podstawowych ról społecznych, jakimi
są role kobiety i mężczyzny. Wyzwolenie rozumiane
Przede wszystkim jako zawieszenie wszelkich ról i wzorów
zachowania przypisanych płci żeńskiej, otwierające
nieograniczoną możliwość nowego samookreślenia, było hasłem
wszystkich niemal — także męskich — ugrupowań
kontestacyjnych.
Ruch Women's Liberation obejmuje wiele zróżnicowanych
w swych dążeniach grup i organizacji, od najbardziej
radykalnych o szerszym programie, ukazujących wyzysk
kobiet jako jeden z elementów wyzysku kapitalistycznego,
i łączących się z wszelkimi innymi organizacjami walczącymi
z istniejącym porządkiem społecznym, do grup ograniczających
swe zainteresowania do spraw wyłącznie związanych
z płcią, głoszących albo hasła separatystyczne, albo
domagających się od mężczyzn rozległych świadczeń seksualnych.
W Ruchu Wyzwolenia Kobiet współwystępowały równolegle
dwa nurty walki. Jeden — skierowany przeciw społeczeństwu
opartemu na własności prywatnej i kulturze
będącej wynikiem męskiej supremacji, drugi — skoncentrowany
na obronie interesów kobiet, akcentujący odrębność
ich sytuacji i skierowany bardziej przeciw mężczyznom
niż przeciw systemowi, który sprzyja ich społeczno-kulturowej
dominacji. W pierwszym wypadku kobiety określają
siebie jako partnera we wspólnej walce, której wygranie
otwiera dopiero drogę pełnej realizacji potrzeb wszystkich
ludzi, w tym także potrzeb specyficznych dla ludzi płci
żeńskiej. W drugim wypadku kierunek działania wynika
z Przekonania, iż warunkiem wyzwolenia jest wyostrzenie,
a nie zacieranie odrębności między płciami, pozwalające na
uzyskanie pełnej samoidentyfikacji i określenie miejsca
roli kobiety w przyszłym społeczeństwie. Zgodnie z tym
Poglądem walka powinna toczyć się jednocześnie przeciw
systemowi i przeciw mężczyznom, którzy dobrowolnie nie
zrezygnują z dotychczasowych przywilejów. W swym buncie
przeciw systemowi Ruch Wyzwolenia Kobiet łączy się
- A. Jawłowska 161