justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura
justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura
justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Luis Fernando Benítez Arias<br />
Para Duns Scoto, diliges Dominum Deum tuum es una ley natural 66 . De<br />
este principio <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>n los <strong>de</strong>más mandamientos, aquellos <strong>de</strong> la segunda tabla,<br />
incluido el amor al prójimo 67 .<br />
Dice Duns Scoto: «nada tan razonable como el <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> amar a Dios sobre<br />
todas las cosas y al prójimo como a uno mismo; porque esto no es otra cosa que la<br />
ley natural escrita en nuestros corazones» 68 . El texto <strong>de</strong> Gregorio Magno <strong>de</strong>l cual<br />
habla Scoto correspon<strong>de</strong> a la homilía Eu. 27, 1: «Ad hoc amate ad quod amavis<br />
vos». Dios es, así, aquel legislador que explica la primera ley en la segunda tabla.<br />
Inferimos entonces sobre este principio moral natural conocido que allí se basa la<br />
razón práctica. La ley, <strong>de</strong> la cual se espera siempre sea justa, es una verdad práctica<br />
que proce<strong>de</strong> <strong>de</strong> la autoridad y cuya naturaleza es «ligar» los hombres entre ellos 69 .<br />
A<strong>de</strong>más, en el tema <strong>de</strong> la naturaleza <strong>de</strong> la ley, según Duns Scoto, es necesario, al<br />
parecer <strong>de</strong> autores como Marchesi, introducir una serie <strong>de</strong> distinciones.<br />
Este autor sugiere distinguir en la ley natural: “realmente” <strong>de</strong> “necesariamente”<br />
y “rigurosamente” <strong>de</strong> “aproximativamente”. La aplicación <strong>de</strong> estas distinciones<br />
se ve cuando se afirma que Dios no pue<strong>de</strong> dispensar a alguien <strong>de</strong>l cumplimiento<br />
<strong>de</strong> la ley <strong>de</strong> la primera tabla, y, <strong>de</strong> hacerlo, se hablaría <strong>de</strong> «contradicción» 70 en<br />
66 J. Duns ScoTo, Ord. IV, d. 37, q. unica, n. 10 [XIX, p. 471]: «Ad hoc potest tripliciter<br />
respon<strong>de</strong>ri. Primo modo, quod illud praeceptum: “Diliges Dominum Deum tuum” non est<br />
simpliciter <strong>de</strong> lege naturae».<br />
67 J. Duns ScoTo, Ord. IV, d. 37, q. unica, n. 12 [XIX, p. 472]: «verum es igitur, quod diligens<br />
proximum, legem implevit, eo modo scilicet quo lex explicata est <strong>de</strong>bere servasi, licet non eo<br />
modo quo dilectio proximi concluditur ex primis principiis legis naturae ; et simil tota la lex<br />
quantum ad secundum tabulam et prophetae pen<strong>de</strong>nt ex hoc praecepto: “ Diliges proximum<br />
tuum sicut te ipsum, intelligendo tale praeceptum, non ut sequitur ex primo principio pratico<br />
legis naturae, sed ut legistalore intendit <strong>de</strong>bere illud servasi, prout explicatur in praeceptis<br />
secundae tabulae».<br />
68 J. Duns ScoTo, Prologue <strong>de</strong> l’Ordinatio, présentation et traduction annotée <strong>de</strong> Gérard Sondag,<br />
Paris, P.U.F., 1999, p. 148; Ord. Prol., n. 108: «De quinto, scilicet rationabilitate contentoum,<br />
patet sic: quid rationabilius quam Deum tamquam finem ultimum super omnia <strong>de</strong>bere diligi,<br />
et proximum sicut se ipsum? id est “ ad quoid se”, secundum beatum Gregorium, in quibus<br />
duobus praeceptis universa lex pen<strong>de</strong>te et prophetae».<br />
69 J. Duns ScoTo, Rep. Par. IV, d. 15, q. 4, n. 9 [XXIV, p. 234]: «Dico quo dab auctoritate<br />
Legislatoris, non enim omnis veritas <strong>de</strong> agibilibus est lex iusta, sed lex iusta est veritas<br />
practica indicta ab aliquo habente auctoritatem, un<strong>de</strong> dicitur lex, quia ligat illos ad quos est<br />
missa. Requiritur igitur ad hoc quod lex sit iusta, et iusta indicta, quod in Legislatore sint<br />
ista duo, sapientia vel pru<strong>de</strong>ntial et auctoritas».<br />
70 Para el tema <strong>de</strong> la contradicción, se sugiere el trabajo <strong>de</strong> ETIENNE GILSON quien aporta<br />
124