justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura
justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura
justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Luis Fernando Benítez Arias<br />
Dentro <strong>de</strong> los términos convenidos u oportunos <strong>de</strong> la restitución, habida cuenta<br />
<strong>de</strong> la doctrina <strong>de</strong> la penitencia, se pregunta uno: ¿qué se <strong>de</strong>be restituir? Generalmente<br />
se acepta como lo restituido por el pecado sea equivalente <strong>de</strong> aquello 194 .<br />
En el sacramento <strong>de</strong> la penitencia, Duns Scoto expone como otra <strong>de</strong> sus partes,<br />
la satisfacción. Enten<strong>de</strong>r esta figura nos pi<strong>de</strong> retroce<strong>de</strong>r al comentario y análisis<br />
hecho por Wolter a propósito <strong>de</strong> este término, <strong>de</strong> esto resaltamos el tratamiento<br />
dado al vocablo como un acto <strong>de</strong> voluntad 195 .<br />
Como una especie <strong>de</strong> <strong>de</strong>finición, Duns Scoto en la presentación <strong>de</strong>l tema<br />
<strong>de</strong> la restitución, acorda a la ley divina el origen <strong>de</strong> este acto, <strong>de</strong>jando sin piso la<br />
i<strong>de</strong>a que sea una imposición <strong>de</strong>l sacerdote 196 .<br />
3.3 La restitución y la conmutatividad<br />
Si siguiésemos la división hecha por A. Wolter para este punto sobre la<br />
restitución en el marco <strong>de</strong> la <strong>justicia</strong> conmutativa, titularíamos la segunda parte<br />
como: ¿quién está limitado a restituir? Por principio restituye quien toma algo<br />
ajeno o perteneciente a otro. Principialmente, Duns Scoto dice, toda obligación<br />
<strong>de</strong> restituir se reduce a <strong>de</strong>tentar y aportar, todo <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l marco <strong>de</strong> protección<br />
<strong>de</strong> la cosa pública 197 . Estos dos personajes ejecutan cada uno una tarea: hacer y<br />
consentir. Para este caso, nuestro autor parte <strong>de</strong> la Carta a los Romanos don<strong>de</strong> el<br />
mensaje comunicado nos hace ver cómo no sólo obra quien hace, sino también<br />
quien consiente 198 . En este conjunto <strong>de</strong> argumentos es conveniente saber quién es<br />
el beneficiado con este ejercicio <strong>de</strong> la restitución, la respuesta dada por este autor<br />
franciscano es aquel ofendido en su <strong>de</strong>recho 199 . Ahora bien, en la pregunta a quién<br />
194 J. duns scoTo, Ord. IV, d.15, q.2, n. 28 [XVIII, p. 328]: “generaliter enim accepta reddit<br />
pro peccato aequivalens ei”.<br />
195 J. duns scoTo, Ord. IV, d.15, q.2, n. 29 [XVIII, p. 329]: “sed satisfactio, quae est tertia pars<br />
Paenitentiae”.<br />
196 J. duns scoTo, Ord. IV, d.15, q.2, n. 29 [XVIII, p. 329]: “Restitutio auetm non iniungitur<br />
a Sacerdote, sed a lege divina; et est simile in aliis peccatis”.<br />
197 J. duns scoTo, Ord. IV, d.15, q.2, n. 30 [XVIII, p. 330]: «un<strong>de</strong> breviter omnis obligatio ad<br />
restitutionem reducitur ad auferre vel <strong>de</strong>tinere”.<br />
198 J. duns scoTo, Ord. IV, d.15, q.2, n. 30 [XVIII, p. 330]: “Notum sit, ubo dicitur, ‘quod facientem<br />
et consentientem par poena constringit’ et hoc accipitur ex dicto Pauli Romanorum:<br />
‘non solum qui tali agunt, sed qui consentiunt facientibus’” .<br />
199 J. duns scoTo, Ord. IV, d.15, q.2, n. 32 [XVIII, p. 335]: “De quarto, scilicet cui, dico quod<br />
damnificato, si tamen sit possibile, possibile inquam, ut si novit eum, et si habeat eum<br />
226