07.05.2013 Views

justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura

justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura

justicia política - Biblioteca Digital Universidad de San Buenaventura

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Luis Fernando Benítez Arias<br />

precio correspondiente 189 . Todo esto no se pue<strong>de</strong> realizar sin el concurso <strong>de</strong>l buen<br />

legislador (bonus legislator).<br />

No se cansa Duns Scoto <strong>de</strong> recordarnos cómo estas tales leyes prece<strong>de</strong>ntes son<br />

<strong>de</strong>terminadas por la <strong>justicia</strong> afin que toda transacción comercial y transferencia<br />

<strong>de</strong> po<strong>de</strong>r, <strong>de</strong> dominio en el uso <strong>de</strong> las cosas, sea transparente y se contrarreste la<br />

in<strong>justicia</strong> como contraria a todo aquello. Nuestro autor evoca el tratado De Anima<br />

<strong>de</strong> Aristóteles para fundar su argumento prece<strong>de</strong>nte. Aristóteles subraya que<br />

gracias a la línea <strong>de</strong>recha, nosotros po<strong>de</strong>mos tener la línea <strong>de</strong>recha misma y la<br />

línea curva, puesto que la regla las juzga a todas dos, mientras que la línea curva<br />

no juzga ni a ella misma, ni a la línea <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho. Quizás es necesario retomar la<br />

cita <strong>de</strong> Aristóteles <strong>de</strong>s<strong>de</strong> una línea <strong>de</strong> escritura más arriba para enten<strong>de</strong>r cómo en<br />

una relación <strong>de</strong> contrariedad el uno y otro término, cada uno es suficiente para<br />

juzgarse el mismo y el contrario190 correspondiente.<br />

.<br />

Hasta el momento, Duns Scoto nos ha llevado por los caminos <strong>de</strong> la <strong>justicia</strong><br />

legítima, aquella presente en la mente <strong>de</strong>l legislador, sin embargo, cabe preguntarse<br />

si esta es la única modalidad para ejercerla, a través la aplicación <strong>de</strong> la ley. ¿Es<br />

posible pensar que la <strong>justicia</strong> sea ya no guiada por la ley sino acompañada por la<br />

donación? Decimos habitualmente: «me nace hacer esto, me nace dar aquello»,<br />

este modo <strong>de</strong> hablar no es el reflejo <strong>de</strong> un <strong>de</strong>seo voluntario y libre <strong>de</strong> practicar<br />

también la <strong>justicia</strong> en el sentido <strong>de</strong> reconocer al otro en su dignidad humana,<br />

siendo libre, tratándolo no necesariamente como quien <strong>de</strong>be retribuir, pero sí<br />

gratuitamente. Siendo una gratuidad es algo entonces efectuado voluntariamente,<br />

libremente, como dice Duns Scoto «por mera libertad», según el beneplácito<br />

<strong>de</strong> su voluntad. Si el caso es así, se excluye <strong>de</strong> eso todo acto <strong>de</strong> ignorancia, <strong>de</strong><br />

coacción, <strong>de</strong> obligación. El actuar gratuitamente se funda sobre el conocimiento<br />

1 Todo esto no se pue<strong>de</strong> realizar sin el concurso <strong>de</strong>l buen legislador<br />

(bonus legislator).<br />

No se cansa Duns Escoto <strong>de</strong> recordarnos como estas tales leyes prece<strong>de</strong>ntes<br />

son <strong>de</strong>terminadas por la <strong>justicia</strong> afin que toda transacción comercial y transferencia<br />

<strong>de</strong> po<strong>de</strong>r, <strong>de</strong> dominio en el uso <strong>de</strong> las cosas, sea transparente y se contrarreste la<br />

in<strong>justicia</strong> como contraria a todo aquello. Nuestro autor evoca el tratado De Anima<br />

<strong>de</strong> Aristóteles para fundar su argumento prece<strong>de</strong>nte. Aristóteles subraya que gracias<br />

a la línea <strong>de</strong>recha, nosotros po<strong>de</strong>mos la línea <strong>de</strong>recha misma y la línea curva, puesto<br />

que la regla las juzga a todas dos, mientras que la línea curva no juzga ni a ella<br />

misma, ni a la línea <strong>de</strong>recho. Quizás es necesario retomar la cita <strong>de</strong> Aristóteles<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> una línea <strong>de</strong> escritura más arriba para enten<strong>de</strong>r como en una relación <strong>de</strong><br />

contrariedad el uno y otro término, cada uno es suficiente para juzgarse el mismo y<br />

el contrario. 2<br />

Hasta el momento, Duns Escoto nos ha llevado por los caminos <strong>de</strong> la <strong>justicia</strong><br />

legítima, aquella presente en la mente <strong>de</strong>l legislador, sin embargo, cabe preguntarse<br />

si este es la única modalidad para ejercerla, a través la aplicación <strong>de</strong> la ley. ¿Es<br />

posible pensar que la <strong>justicia</strong> sea ya no guiada por la ley sino acompañada por la<br />

donación? Decimos habitualmente: «me nace hacer esto, me nace dar aquello», este<br />

modo <strong>de</strong> hablar no es le reflejo <strong>de</strong> un <strong>de</strong>seo voluntario y libre <strong>de</strong> practicar también<br />

la <strong>justicia</strong> en el sentido reconocer el otro en su dignidad humana, siendo libre,<br />

1<br />

189 J.<br />

J. DUNS<br />

duns scoTo,<br />

ESCOTO,<br />

Ord.<br />

Ord.<br />

IV, d.<br />

IV,<br />

15,<br />

d.<br />

q.<br />

15,<br />

2, n.<br />

q.<br />

22<br />

2,<br />

[XVIII,<br />

n. 22 [XVIII,<br />

p. 117]:<br />

p.<br />

“De<br />

117]:<br />

hac<br />

«<br />

ultra<br />

De<br />

regulas<br />

hac ultra<br />

praedictas<br />

regulas<br />

quid<br />

praedictas<br />

iustum,<br />

quid<br />

et quid<br />

iustum,<br />

iniustum,<br />

et quid<br />

addo<br />

iniustum,<br />

duo:<br />

addo<br />

primum<br />

duo:<br />

est,<br />

primum<br />

quod talis<br />

est, quod<br />

commutatio<br />

talis commutatio<br />

sit utilis Re<br />

sit<br />

i<br />

utilis Re i publicae; sacundum est, quod talis iuxta diligentiam suam et pru<strong>de</strong>ntiam et<br />

publicae; sacundum est, quod talis iuxta diligentiam suam et pru<strong>de</strong>ntiam et sollicitudinem<br />

sollicitudinem et pericola accipiat in conmutatione pretium correspon<strong>de</strong>ns ».<br />

et pericola accipiat in conmutatione pretium correspon<strong>de</strong>ns”.<br />

2<br />

190 aRisToTe, ARISTOTE, De L’Ame, I, 5, 411a De 4-5: L’Ame, I, 5, 411a 4-5: «<br />

« <br />

<br />

» J. Duns Escoto, Scoto<br />

Ord. IV, d.15, q.2,<br />

n. 24 [ XVIII, p. 320 ]: « De tertio articolo satis patet ex praedictis, quia „rectum est iu<strong>de</strong>x<br />

sui et obliqui‟, De Anima I, et i<strong>de</strong>o ex iustitia <strong>de</strong>terminata in prece<strong>de</strong>nti articulo in<br />

translationibus domini vel usus rerum, apparet iniustitia, quae accidit in talibus, quod<br />

breviter potest exponi discorrendo ».<br />

224<br />

231

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!