Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
Zakurrak eta enbor horiek, izen sintagma mugatu pluralak: -a edo erakuslea
+ k.
Bestaldetik, mugagabe diren izen sintagmetan ez singularrak ez pluralak ez
du marka berezirik:. Hala ere, noiz diren (+plural) eta noiz (-plural), aditzaren
komunztaduran ikus daiteke (nor, nork edo nori sintagmetan).
nahiz,
nahiz,
(207) (a) Ander etorri da
(b) Bilbo atsegina da
(208) (a) Glzon asko ctorri da
(b) Glzon asko etorri dira
(209) (a) Hiru liburu irakurri dut
(b) Hiru liburu irakurri ditut
Determinatzailea zenbatzailea denean, izen sintagmak (+plural) nahiz
(-plural) bezala har daitezke, komunztaduran ikus daitekeenez. Hala ere,
mendebaleko euskaldunek komunztadura pluralean egiten dute orohar (beraz,
zenbatzailedun izen sintagmak (+plural) motakoak dira hauentzat). Ekialdekoek
joera handiagoa dute halako izen sintagmak singulartzat hartzeko; baina
hegoaldekoek bezala, komunztadura pluralean ere egin dezakete. (ikus
3.2.1.14).
Baina izen sintagma mugatu pluraletan beste forma hauek ere aurki
ditzakegu:
(210) (a) Guk, irakasleok, geure biziko rollo-ak botatzen dizkiegu ikasle gizajoei
(b) Zuek, funtzionariok, ez duzue kolperikjotzen
-a + -k formaren parean, -o + -k dugu adibide hauetan. Hau da, mugatzailea
neutroa, ez markatua, nolabait esatearren, eta mugatzaile hurbila (-o), lehen 000
bigarren pertsonari dagokiona, hiztun edo entzulearen hurbiltasuna markatzen
duena. Gaur egun, mugatzaile hurbil hau ondoren pluraltzailea darraikionean
bakarrik erabiltzen dugu. Izen sintagma singularrean, aukera bakarra,
mugatzaileari dagokionez, -a da. (Bizkaian, hala ere, gordetzen dituzte hemen
berton bezalako formak, nahiz singularra izan).
82