Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

3. INTERJEKZIOAK
3.1. Interjekzioak zer diren
3.1.1. Hiztunok bihotz-aldiak: bizi adierazteko erabiltzen ditugun oihu-hitz
000 interjekzioak: -hala nola ai!, eup!, kaixo! eta antzekoak- ez dira berez,
orain arteko hitz-kIaseak: bezala, perpausaren barnean kokatzen; hau da, ez dute
perpausaren barnean inolak:o funtziorik betetzen, ez oinarrizko osagai bezala ez
eta osagai horien arteko erlazio-hizki gisa ere. Perpausetik kanpora, nolabait
esan, ematen diren hitzak: edo, zuzenago esan, berbaldi-zatiak: dira. Demagun
Lizardiren perpaus ezaguna:
(337) Oi, zein den ituna/beem-bear au! (Lizardi, 160)
Perpaus horretan oi interjekzioa ez da ondoko perpaus esklamatiboaren
osagaia, aurretik egindak:o eskIamazioa baizik.
Ez da, beraz, interjekzioa perpausaren zati edo osagai. Bai ordea, askotan
esan ohi den bezala, perpaus osoaren antzeko zerbait; perpaus eskIamatiboaren
antzeko zerbait, hain zuzen. Antzeko zerbait diogu, ez baitirudi perpaus
gramatikalaren osagaiak -IS eta AS- dituenik, ez agerian ez eta inolako
isilpean ere. Horrexegatik, hain zuzen, perpaus guztiak: zehar estilora eraman
daitezkeen bitartean, interjekzioari dagokionean ez da horrelak:orik gertatzen;
(338) (a) loan da esan du-->loan deJa esan du
(b) loan da? galdegin du--> loan den galdegin du
(e) Zoaz! agindu dio--> loateko agindu dio
(d) Kaixo oihu egin du -->?
Dena den, perpaus ez bada ere, perpausaren ordaina bada. EskIamatiboaren
ordaina, noski. Eta askotan beste eskIamatiboaren alboan, edo tartean, paratzen
da, aposizio gisak:o zerbait osatuz:
347