Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. LehenUrratsak-[
azken aditzean. Hona hemen nola kontatzen digun Tx. Agirrek baserritarren
ibilmoldea dema egunetan:
(31) ... oso aurretiaz jakin ohi dute noiz, nondik, nortara edo non, zeintzuk eta
zergatik izango duten demaren bat; biltzen dira gero sagardotegi edo
ardangeletan (...); jartzen dira orkoaren edo emengoaren alde (...); jasotzen du
batak bere gizon autua Emio baño gorago ta jetxitzen du besteak itxasoko
ondarretaraño; asten dira mingarrizko itzak elkarri esaten; berotzen dira
eztabaida zitalean irri ta ziri dabiltzala; suak artzen ditu geiegizko jardun
garratz amaigabean; jokatzen dituzte bero-beroan aldean dituzten txanpon
guztiak; ipintzen dituzte urlia 000 sandiaren dema egin arteraño, ta (...) egun
andi alaia zabaltzen danean, goiztxoago jaiki, etxeko lana zerbait egin,
igandietako jantziak sofiean jarri, aldiran diru apurrak sakelean sartu
emakumien ixillik, eta badijoaz (Tx. Agirre, Garoa, 82-83.orr.)
1.4.2.7. Galdegaiaren nolakotasunak ere garrantzi handia duo Adibidez,
esaldi menperatu luze eta korapilatsu batek osatzen duenean, aditzaren
eskuinaldean emateko joera dugu. Konpara ditzagun honako biok:
(32) (a) Tomasek baietz esan zidan
(b) Tomasek esan zidan, berak erakutsi zidan bidetik joatekotan. zuk iaz
prestatu zenion auto hura hartu beharko nueZa
1.4.2.8. Euskalkien arauera, itzuli bat baino gehiago erabiltzen da, galdegai
markatzeari lotua. Hona hemen haietarik hiru:
1.4.2.8.1. Batzutan aditz laguntzailea aurrera pasatzen dugu, hau da,
galdegaiaren eskuinaldeko lehen posizioan uzten. Ekialdean erabiltzen da itzuli
hau, osagai bat galdegai gisa indartu gura denean:
(33) (