24.01.2013 Views

Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Euskal</strong> Gramatika. Lehen Urratsak-I<br />

(416) Hau da <strong>lehen</strong>go txirrindularia<br />

Horrek bi esanahi bai baititu:<br />

1. Hau da <strong>lehen</strong>dik ezagutzen zen txirrindularia (eta, agian, egun ez du<br />

kurritzen).<br />

edo,<br />

2. Honek irabazi du itzulia (hots, hauxe izan da <strong>lehen</strong>bizikoa).<br />

<strong>Euskal</strong>ki edo hizkera batzutan oso ongi bereizten dira bi horiek, <strong>lehen</strong>go<br />

eta <strong>lehen</strong>engo. Anbiguetatea desegin nahi baldin badugu, bada, hobe da<br />

ordinalen kasuan <strong>lehen</strong>engo aldakia bakarrik erabiltzea.<br />

Hori dela eta, bi gauza desberdin ditugu ondoko hauek:<br />

(417) (a) Lehcngoan ikusi nuen<br />

(b) Lehenengoan bizi da<br />

Azkenik, ordena bat amaitzen duenari honela deituko diogu:<br />

(418) (a) Azken<br />

(b) Azkenengo<br />

(e) Azkencko<br />

Zenbait euskalkitan, hala eta guztiz, -engo atzizkia ez da mugatzen aipatuko<br />

kasuetara eta beste guztietan ere ageriko da:<br />

(419) (a) bigarrcn<br />

(b) laugarren<br />

bigarrcngo<br />

laugarrcngo<br />

bigarrcncko<br />

laugarrcncko<br />

Lafittek birden, heren, laurden, etab. ere aipatzen ditu. Hortik sortuko<br />

lirateke:<br />

(420) (a) Lehcngusu<br />

(b) Hcrengusu hcrcncgun<br />

Lehentxeago data aipatu denez gero, ez da esan beharrik ordinalak erabiltzen<br />

direla mendeak izendatzeko:<br />

134<br />

(421) Hirugarren rncndca

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!