Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
(322) (a) Gaurko euskaldun batek uler ditzake horrexegatik (Mitx. 86)
(b) Egun edo biliar (...) naiza, haiza, eizan idazten has banadi, aldez aurretik
ematen diot edozeini esku ero-etxe batean ongi estekaturik sar nazan (Mitx. 82)
(e) Erakus dizazkiogun orain hiru paradigmok ofIzioko gizon batí (Mitx.
82)
(d) Horrelaxe artzain 000 ikazkin batí ezartzen badizkiogu teologiaren 000
fIsikaren izkutu sak.onak., jabctuko da gurc hitzen mamiaz; ez, ordea, erdaldun
ezjak.in bat, erdaraz sail horietan erabili ohi diren hitzak badarabilzkigu (Mitx.
87)
Esandako guztiagatik argi aski ikus daitekeenez, -albat oposizioaren mugak
zehaztea ez da batere kontu garbia, eta testuingurua, zenbakarri/zenbakaitz,
ezagun/ez-ezagun eta beste aldagarri asko hartu behar ditugu kontutan. Dena
dela, badirudi aipatutako kasuetan argiago dagoela bata edo bestea erabiltzeko
joera. Laburtzeko, bada, hauexek dira kasuak:
-a erabiliko da:
a) Izen zenbakaitzekin (hala ere, adjetiboarekin bat ere erabil daiteke).
b) Izen zenbakarriak izanik, balio jenerikoa dutenean.
e) Izen zenbakarriak izanik, ezagunak direnean aldez aurretik aurkeztu
zaizkigulako.
d) Izen zenbakarriak izanik, gure informazioaren arabera bat bakarra
delako mota horretakoa (adjetiboarekin bat ere erabiltzen da). .
e) Predikatu osagarrietan:
(323) (a) Hau irakaslea da
(b) Ni gizona naiz
bat erabiliko da:
a) Batlanitz oposizioan.
b) Ixtorioren bat kontatzen hasten garenean, izaki bat lehenbizikoz aipatzen
dugunean:
114
(323') Bazcn bchin mutiko bat