Euskal gramatika lehen urratsak. I - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
dauden ondoan, ostean, gustora, gora, aurrera, oinez, agerian, berritan,
birritan, onez, onean, txarrez, txarrean, zuzenean, adibidez, alderantziz, artez,
benaz, benetan, egiaz... Berehala ohar daitekeenez, inesiboa eta instrumentala
dira honetara gehien egokitzen direnak.
e) Hirugarren mailan genituzke, azkenik, kasu marka eta guzti izenki garbi
jarraitzen dutenak, hau da, adizlagun bai baina aditzondo ez direnak: mendiz,
lagunarekin, leku ederrera... (guzti honetaz ikus deklinabideari eskainitako
atala).
2.2.1.4.2. Badira, ordea, bestelako adberbializatze bide batzuk ere.
Zenbaitetan izenondoa inolako atzizkirik gabe, ez mugatzaile ez kasu marka,
aditzondo gisa erabiltzen da bestelako adberbioen zereginetan. Testuinguru
soilak agintzen du aldaketa hori, beste inolako markarik gabe:
(299) (a) Argi mintzatu zaigu
adl:adb
(b) Gogor ari da (Izeta,75)
adl:adb
(e) Zorrotz jokatu bearra zeukaten
adl:adb (Garmendia, 32)
Esaldi horietan argi, gogor eta zorrotz-ek nola galdekariari erant;zuten diote
eta ondo, ederki edo beste moduzko adberbioek bete dezaketen lekua betetzen
dute. Hona, nahi izanez gero, horrelako erabilera ager dezaketen izenondoen
zerrenda laburra:
318
alfer:
apal:
argi:
arin:
bikain:
eroso:
erraz:
garbi:
jator:
makur:
zintzo:
zuzen:
e.a.
alfer bizi
apal etorri
argi esan
arin ibUi
bikain jokatu
eroso ibUi
erraz egin
garbi mintzatu
jator jokatu
makuratera
zintzo ibUi
zuzen jokatu